Βασίλης Τσιτσάνης
Ο Τσιτσάνης γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1915.Από μικρή ηλικία έδειξε ενδιαφέρον για τη μουσική και έμαθε μαντολίνο και βιολί και φυσικά μπουζούκι.Το φθινόπωρο του 1936 ο Τσιτσάνης επισκέπτηκε την Αθήνα.Κύριος σκοπός του είναι να σπουδάσει Νομική,αλλά γρήγορα τον κερδίζει η μουσική.Πρώτη του εμφάνιση γίνεται στο μαγαζί «Μπιζέλια» ενώ σύντομα γνωρίζει τον σπουδαίο αλλά αδικημένο από την Ιστορία τραγουδιστή Δημήτρη Περδικόπουλο.Ο Περδικόπουλος τον πηγαίνει στην Odeon όπου ηχογραφεί τα πρώτα του τραγούδια.«Σ’ έναν τεκέ μπουκάρανε» είναι η πρώτη ηχογράφηση του Τσιτσάνη.Την περίοδο 1937-1940 γράφει καταπληκτικά τραγούδια τα οποία ηχογραφεί με τις φωνές του Δημήτρη Περδικόπουλου και των άλλων σπουδαίων τραγουδιστών εκείνης της εποχής Στράτου Παγιουμτζή,Μάρκου Βαμβακάρη,Στελλάκη Περπινιάδη με τους οποίους σε πολλές ηχογραφήσεις ο Τσιτσάνης συμμετέχει σαν δεύτερη φωνή.Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ο Τσιτσάνης έμεινε στη Θεσσαλονίκη,όπου για ένα μεγάλο διάστημα είχε δικό του μαγαζί,το 'Ουζερί ο Τσιτσάνης',στη διασταύρωση Παύλου Μελά και Τσιμισκή, που έγινε διάσημο.Εκεί έγραψε μερικά από τα καλύτερα τραγούδια του,τα οποία ηχογραφήθηκαν μετά την λήξη του πολέμου.
Το 1946 εγκαθίσταται ξανά στην Αθήνα και αρχίζει να ηχογραφεί.Δίπλα του έγιναν ευρέως γνωστοί τραγουδιστές όπως η Σωτηρία Μπέλλου,η Ιωάννα Γεωργακοπούλου η Μαρίκα Νίνου και ο Πρόδρομος Τσαουσάκης.
Τα επόμενα χρόνια ο Τσιτσάνης γνώρισε ευρύτατη αποδοχή.Κατά τον μουσικολόγο Λάμπρο Λιάβα,ο Τσιτσάνης, «έβγαλε το λαϊκό τραγούδι από τα όρια του περιθωρίου,όπου το είχαν τάξει τα αντικοινωνικά και ανατολίτικα στοιχεία του,για να το εντάξει στην καινούργια κοινωνική πραγματικότητα της μεταπολεμικής Ελλάδος.Καθιέρωσε νέο ύφος παιξίματος και τραγουδιού με τον εξευρωπαϊσμό-συγκερασμό των κλιμάκων,αρμονίες με δεύτερες και τρίτες φωνές,εμπλουτισμένη ενορχήστρωση και καινοτομίες στην ποιητική δομή,όπου για πρώτη φορά το λαϊκό τραγούδι απoμακρύνθηκε από τις παραδοσιακές φόρμες του δίστιχου επισημοποιώντας το ρόλο του ρεφρέν».Πέθανε στις 18 Ιανουαρίου του 1984 στο Λονδίνο,όπου βρισκόταν για εγχείρηση και κηδεύτηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.
Χρήστος Κολοκοτρώνης
Ο (25/12/1922-13/11/1999),που καταγόταν από την Γλυκομηλιά Καλαμπάκας,είναι μια από τις μυθικές μορφές του λαϊκού μας τραγουδιού,το οποίο υπηρέτησε για περίπου μισό αιώνα ως συνθέτης,στιχουργός και τραγουδιστής.
Το πρώτο του τραγούδι(«Το πλουσιόπαιδο») δισκογραφήθηκε στις αρχές του 1950.Από τότε η υπογραφή του φιγουράρισε δίπλα στους τίτλους 1000 περίπου τραγουδιών,τα οποία τραγούδησαν οι μεγαλύτερες φωνές του λαϊκού μας τραγουδιού (Χιώτης,Γαβαλάς,Καζαντζίδης,Διονυσίου,Καίτη Γκρέυ, Μαίρη Λίντα,Πόλυ Πάνου κ.α).Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο και μελετητή του λαϊκού τραγουδιού Πάνο Γεραμάνη ο Χ. Κολοκοτρώνης «ήταν διακεκριμένος στιχουργός,σωστός συνθέτης,ενώ έδωσε τη “μάχη του πάλκου” μέσα από δικά του κέντρα διασκέδασης,αλλά και από μαγαζιά άλλων ιδιοκτητών,στα οποία εμφανίστηκε και τραγούδησε τα τελευταία 15 χρόνια.Οι στίχοι και η θεματολογία του Χρήστου Κολοκοτρώνη έφεραν ένα καινούργιο πνεύμα στον χώρο του λαϊκού τραγουδιού κι έδωσαν μια νέα πνοή στη δημιουργία της περιόδου,στις αρχές του 1950,όταν υπήρχε η μετεξέλιξη τού κλασικού ρεμπέτικου σε κοινωνικό (ή όχι) λαϊκό τραγούδι.»
Δημήτρης Μητροπάνος
Ο Δημήτρης Μητροπάνος (1948- ) είναι από τους σημαντικότερους τραγουδιστές της σύγχρονης εποχής.
Στην πορεία που χάραξε στο δρόμο του λαϊκού έντεχνου,το 1972 είναι ένας σημαντικός σταθμός:ο συνθέτης Δήμος Μούτσης και ο ποιητής-στιχουργός Μάνος Ελευθερίου κυκλοφορούν τον «Άγιο Φεβρουάριο»,με ερμηνευτές τον Μητροπάνο και την Πετρή Σαλπέα,σηματοδοτώντας ένα σταθμό στην ελληνική μουσική.
Απόστολος Καλδάρας
Ο Απόστολος Καλδάρας (ή Καρδάρας,που φερόταν ως πραγματικό επίθετο)εξελίχθηκε σε έναν από τους αξιολογότερους μουσικοσυνθέτες και στιχουργούς του ρεμπέτικου τραγουδιού.
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 7 Απριλίου 1922.Τέλειωσε το Γυμνάσιο και ασχολήθηκε στην αρχή ερασιτεχνικά με το μπουζούκι.Τα πρώτα του μουσικά ακούσματα ήταν τα προσφυγικά τραγούδια της συνοικίας του που ήταν πρόσφυγας.Ετσι η επάφη του με την μουσική και ειδικότερα το μποζούκι το οποίο λατρεψε πραγματικά μεγαλούργησε.Φοίτησε στην Γεωπονική Σχολή Θεσσαλονίκης,αλλά γρήγορα εγκατέλειψε τις σπουδές του.Τότε έγραψε
και το πρώτο του τραγούδι «Μάγκας βγήκε για σεργιάνι».Στη διάρκεια όμως της Κατοχής ασχολήθηκε επαγγελματικά και βεβαίως με τη μουσική που αυτό εκπροσωπούσε.Αμέσως μετά την κατοχή ξεκίνησε τις ηχογραφήσεις,το 1946.Το τραγούδι το οποίο και τον ανέδειξε και τον κατέταξε στους μεγαλύτερους μουσικοσυνθέτες και στιχουργούς του είδους αυτού ήταν το "Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι".Από την ημέρα εκείνη αφοσιώθηκε στην σύνθεση.Έγραψε πάνω από 1.200 τραγούδια,που,όχι μόνο τραγουδιούνται ακόμη αλλά έχουν την ίδια την παλιά επιτυχία.
Από τα πιο γνωστά τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα είναι το «Συ μου χάραξες πορεία»,«Θα βρω μουρμούρη μπαγλαμά»,«Στ’ Αποστόλη το κουτούκι»,«Ρίξε στο γυαλί φαρμάκι» και πολλά άλλα.Ο Α. Καλδάρας συνεργάσθηκε με τους μεγαλύτερους στιχουργούς,όπως τον Κώστα Βίρβο,την
Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου,τον Πυθαγόρα.Στίχους έγραφε και ο ίδιος.
Πέθανε στις 8 Απριλίου 1990
Κώστας Βίρβος
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 29 Μαρτίου 1926.Ο πατέρας του,πλούσιος τυρέμπορας,τον στέλνει στην Κοργιαλένειο Σχολή.Τελειώνοντας το γυμνάσιο το 1943 κατεβαίνει στην Αθήνα και φοιτά στην Πάντειο.Ο ίδιος σύμφωνα με διηγήσεις του έγραφε στιχάκια από νωρίς,αλλά ήθελε να γίνει σκηνοθέτης μιας και του άρεσε ιδιαίτερα το θέατρο.
Τον Μάρτη του '44 συλλαμβάνεται και βασανίζεται,γιατί έγραφε συνθήματα στους τοίχους για την τότε κυβέρνηση του βουνού.Ο πατέρας του με 800 χρυσές λίρες τον απελευθερώνει και έπειτα φεύγει για το βουνό,όπου εκεί συναντά και τον Άρη Βελουχιώτη.Εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος απ' το 1954 έως το 1985.Έχει δυο κόρες.
Τα πρώτα του στιχάκια τα δίνει στον Απόστολο Καλδάρα,με τον οποίο γνωρίζονταν από μικροί. Το πρώτο στιχούργημα του λέγεται "Ο φαντάρος" {ανέκδοτο τραγούδι του 1947},που αν και μελοποιήθηκε αρχικά από τον Β. Τσιτσάνη και αργότερα από τον Α. Καλδάρα δεν γραμμοφωνήθηκε,λόγω εμφυλίου και παρά το εμφανές μήνυμα της συμφιλίωσης,("μα ο φαντάρος δεν παραπονιέται/κι έχει ελπίδα μέσα στην καρδιά/πως θα γυρίσει πάλι στους δικούς του/τα χέρια όταν δώσουμε ξανά").
Το πρώτο τραγούδι που κυκλοφόρησε ήταν το «Να το βρεις από άλλη» σε μουσική Καλδάρα και ερμηνευτές τους Σούλα Καλφοπούλου και Μάρκο Βαμβακάρη (1948).Έχει γράψει πάνω από 2000 τραγούδια,λαϊκά,έντεχνα,μέχρι και παραδοσιακού ύφους με κοινωνικό και πολιτικό,άμεσο ή έμμεσο,περιεχόμενο.Άλλα σημαντικά του τραγούδια είναι:«Της γερακίνας γιος»,«Το καράβι»,«Μια παλιά ιστορία» και άλλα.Το πέρασμά του και στους ολοκληρωμένους κύκλους τραγουδιών έγινε με το άσμα "Καταχνιά" του Χρήστου Λεοντή,με το «Α-Ω», σε μουσική Μπιθικώτση,το «Θάλασσα,πικροθάλασσα»,σε μουσική Μίμη Πλέσσα και πλήθος άλλων.
Επίσης είναι ο συνθέτης του ύμνου της ποδοσφαιρικής ομάδας του Α.Ο. Τρίκαλα.
Δημήτρης Σγούρος
Ο Δημήτρης Σγούρος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1969 και μεγάλωσε στον Πειραιά,κατάγεται όμως από τα Τρίκαλα.Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Μέρυλαντ ΗΠΑ και στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής Λονδίνου.Εμφανίστηκε στην Μπολόνια της Ιταλίας,στη Γαλλία, στην Ελβετία,στην Ολλανδία,στο Καράκας της Βενεζουέλας,στο Κάρνεγκυ Χώλ της Ν. Υόρκης.
Το 1981 ξεκίνησε την ορχηστρική του καριέρα στην Κυανή Ακτή της Γαλλίας με την Ορχήστρα Δωματίου των Καννών και στην συνέχεια του ίδιου έτους έκανε την πρώτη του παράσταση στην Γερμανία με την Ορχήστρα Δωματίου της πόλης Σβέτσιγκεν όπου είχε παίξει ο Μότσαρτ στα 7 του χρόνια,ο Δ. Σγούρος ήταν 11 ετών!
Ακολούθησε μια λαμπρή πορεία με εμφανίσεις και παραστάσεις σε όλο τον κόσμο και συνεργασίες με τις πιο γνωστές ορχήστρες και τους πιο διάσημους αρχιμουσικούς.Έχει πραγματοποιήσει ηχογραφήσεις έργων των σπουδαιότερων συνθετών κλασσικής μουσικής.Θαυμαστές του ταλέντου του Δ. Σγούρου ήταν ο Άρθουρ Ρουμπιστάϊν,ο Herbert von Karajan,o Claudio Abbado,o Sv. Richter,o Lorin Maazel,o kurt Mazur,o Uri Terminkanon,o Ivan Fischer και πολλοί άλλοι.
Δημήτριος Καβράκος
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα. Είναι ένας από τους πιο καταξιωμένους διεθνώς μπάσους της όπερας.Από το 1980 είναι πρωταγωνιστής της Λυρικής Όπερας του Σικάγου και έχει ερμηνεύσει ρόλους στις όπερες: Αϊντα,Λακμέ,Σαμψών και Δαλιδά,Μάκβεθ, Λουίζα Μίλλερ,Τα παραμύθια του Χόφμαν,Υπνοβάτης,Ρωμαίος και Ιουλιέττα,Τόσκα, Φιντέλιο,Η δύναμη του πεπρωμένου κ.α.
Έχει εμφανιστεί επίσης στη Μετροπόλιταν Όπερα του Σικάγου,στην όπερα της Νάπολης και στο Κάρνεγκι Χωλ της Νεας Υόρκης.Περιόδευσε με το θέατρο Κομουνάλε της Φλωρεντίας στην Ιαπωνία, ενώ ερμήνευσε σημαντικούς ρόλους στην Όπερα του Παρισιού,στη Σκάλα του Μιλάνου,στην Όπερα της Ρώμης, στη Μπολώνια,στο Μπορντώ,στη Μασσαλία,στη Γένοβα και στην Κολωνία.
Έχει συμπράξει με μεγάλα ευρωπαϊκά φεστιβάλ όπως του Σάλτσμπουργκ,του Μπρέγκεντς,της Αιξ-αν Προβάνς και του Γλάιντμπερν.
Συνεργάστηκε επίσης σε παραστάσεις με τις συμφωνικές ορχήστρες Σικάγου,Κλήβελαντ, Μινεσότα,Πίτσμπουργ Αμστερνταμ,Σινσινάτι,Μόντρεαλ και Παρισιού.
Στην Ελλάδα εμφανίστηκε με την Εθνική Λυρική Σκηνή στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα.Πήρε τα πρώτα μαθήματα πιάνου από τη μητέρα της,Τερψιχόρη Παπαστεφάνου,διευθύντρια της γνωστής Χορωδίας Τρικάλων.Σε ηλικία 7 ετών έδωσε ρεσιτάλ στον «Παρνασσό» και την επόμενη χρονιά εμφανίστηκε στον Βόλο.Αποφοίτησε από το Ωδείο Αθηνών (τάξη Αλίκης Βατικιώτη) και συνέχισε τις σπουδές της στο Ωδείο Τσαϊκόφσκι της Μόσχας,την Ακαδημία Λιστ της Βουδαπέστης και με υποτροφία του ιδρύματος Aλ. Ωνάσης στο Πανεπιστήμιο Μπλούμινγκτον της Ιντιάνα,απ' όπου πήρε το Artist Diploma στην τάξη του διακεκριμένου καθηγητή και πιανίστα Γκιόρκι Σέμποκ.Ακόμα,παρακολούθησε μαθήματα πιάνου με τους H. Leigraf,A. Marchand και Alfred Brendel και σύνθεσης με τους Γ. Α. Παπαϊωάννου και F. Fox.Έχει βραβευθεί στο Διεθνή Διαγωνισμό Bach του Τορόντο και στο Διεθνή Διαγωνισμό της Γενεύης (Βραβεία Liebstοckl και Fazioli) το 1986 και έχει τιμηθεί με το Βραβείο Μοτσενίγου της Ακαδημίας Αθηνών.Επίσης, τον Σεπτέμβριο του 1985 υπήρξε μία από τις 4 διπλωματούχους φιναλίστ του Διαγωνισμού πιάνου Clara Haskil στην Ελβετία.
Έχει εμφανιστεί,παίρνοντας καλές κριτικές,σε συναυλίες με ορχήστρες και ρεσιτάλ στην Ελλάδα (Φεστιβάλ Αθηνών,Επιδαύρου,Μέγαρο Μουσικής Αθηνών κ.ά.) και σε πολλές χώρες της Ευρώπης,στις ΗΠΑ και τη Λατινική Αμερική.Έχει επανειλημμένα παρουσιάσει ολοκληρωμένους κύκλους έργων:Σονάτες του Μπαλντασάρε Γκαλούπι,το Καλώς Συγκερασμένο Κλειδοκύμβαλο,τις Παραλλαγές Γκόλντμπεργκ και τις Παρτίτες του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, όλες τις Σονάτες του Μότσαρτ και του Σούμπερτ,ολόκληρο το έργο του Σούμαν,του Μορίς Ραβέλ και του Μπέλα Μπάρτοκ,καθώς και έργα σύγχρονων Ελλήνων συνθετών,ενώ συχνά ερμηνεύει σύγχρονη μουσική με έμφαση στο συνδυασμό πιάνου με κρουστά.Έχει ασχοληθεί επίσης με τη σύνθεση και τη μελοποίηση Ελλήνων ποιητών.Έχει ηχογραφήσει πολλούς κύκλους έργων (Galuppi,Bach,Mozart,Γ.Α. Παπαϊωάννου).
Χορωδία Τρικάλων
Πρωτοπαρουσιάστηκε το 1969 υπό την διεύθυνση της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου ( ερμηνείες έργων του Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Ρίτσου).
Νίκος Καρακώστας
Από τους πρώτους που καθιέρωσαν το κλαρίνο στα μαγαζιά και στην δισκογραφία,δίνοντας στο όργανο αυτό την γνωστή υπόσταση,ήταν ο Νίκος Καρακώστας (1881-5/1954)
Ο Νίκος ή Νικόλας Καρακώστας,όπως ήταν γνωστός,γεννήθηκε στην Κρανιά ή στον Κλεινοβό,το 1881 ή 1885 και πέθανε το 1955.Οι γνώμες για τον τόπο γέννησής του και όσα αφορούν εκείνον διχάζονται.Ο Νίκος Καρακώστας ήταν τσαρουχοποιός,όπου όμως πήγαινε,ότι και αν έκανε,είχε το κλαρίνο από κοντά.Στην αρχή είχε μια φλογέρα.Αυτοδίδακτος μουσικός ήταν.Ο πατέρας του έπαιζε βιολί στα πανηγύρια.
Δίδαξε πολλούς στο κλαρίνο.Κάποιοι από αυτούς έγιναν ξακουστοί κλαρινίστες μετέπειτα,όπως ο Τζάρας,ο ξάδελφός του και κάποιος Καρράς,ο οποίος έκανε και αυτός σε μικρή έκταση δισκογραφία και μάλιστα σε ένα δίσκο ακούγεται να φωνάζει η τραγουδίστρια: "Γεια σου Καρρά,τσιράκι του Καρακώστα!".
Και Τρικαλινούς έχει διδάξει ο Καρακώστας,όπως ο Σωτήρης Σγούρος,ο πανελληνίως γνωστός κλαρινίστας.Κάποια στιγμή τον κάλεσαν να πάει να παίξει στο κέντρο παραδοσιακής μουσικής της Αθήνας,τον φημισμένο "Έλατο".Ο Έλατος ήταν ιστορικό κέντρο,είχε μόνο δημοτικούς καλλιτέχνες και από κει περάσανε όλα τα μεγάλα ονόματα της δημοτικής μουσικής.Ήταν στην οδό Γ' Σεπτεμβρίου,στην πλατεία Λαυρίου.
Στον Έλατο ο Καρακώστας άφησε εποχή.Όταν μάθαινε ο κόσμος ότι ο Καρακώστας έπαιζε εκεί,πήγαιναν πάση θυσία!
Σακαφλιάς
«Στα Τρίκαλα στα δυο στενά, σκοτώσανε τον Σακαφλιά».
Εκδοχές αρκετές,αλλά και έλλειψη ισχυρών τεκμηρίων.
Πρώτη εκδοχή
Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή,το πραγματικό του όνομα ήταν Χαρίλαος Χαραλάμπους.Καπνεργάτης αρχικά και για ένα διάστημα,συνεργαζόμενος στη συνέχεια με τον αδελφό του στο Θησείο σε ένα οινοπωλείο (το οποίο έκλεισε γρήγορα μετά την καταδίκη σε εξαετή φυλάκιση του αδελφού και συνεταίρου του),μετά επιστάτης του Δήμου στην οδοποιία,πωλητής φρούτων στην αγορά έπειτα και άνεργος ή περιστασιακά εργαζόμενος τελευταία,μετά από ένα ατύχημα που είχε. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες μαρτυρίες ήταν ψηλός,μελαχρινός,περήφανος,καλός μάγκας και ωραίος άντρας.
Το 1931 ο Σακαφλιάς,άνεργος,παντρεμένος,πατέρας 6 μικρών παιδιών και χήρος ήδη (η γυναίκα του έχει πεθάνει από φυματίωση),έχοντας παράλληλα και τη φροντίδα της ηλικιωμένης μητέρας του,κατοικεί με νοίκι σε ένα σπίτι στο Θησείο,του οποίου ιδιοκτήτης είναι ο Βασιλάκης. Αδυνατεί όμως να πληρώσει το νοίκι και ο ιδιοκτήτης τού κάνει για δεύτερη φορά έξωση από το σπίτι.Στην απολογία του στο δικαστήριο ο Σακαφλιάς θα πει πως μετά τον θάνατο της γυναίκας του παρασύρθηκε από ένα αυτοκίνητο και χτυπήθηκε σε πολλά μέρη του σώματός του,με αποτέλεσμα όχι μόνο να μη μπορεί να πληρώσει τα νοίκια που χρωστούσε,αλλά ούτε καλά-καλά να συντηρήσει την πολυμελή οικογένειά του.Και πως ανάλγητος ο ιδιοκτήτης μπροστά στη δυστυχία του,του έκανε έξωση για πρώτη φορά,η οποία όμως απορρίφτηκε,μιας και κατάφερε στο μεταξύ να συγκεντρώσει το ποσό που χρωστούσε και να το δώσει στον ιδιοκτήτη του σπιτιού.Επειδή όμως και πάλι στη συνέχεια καθυστέρησε μερικά νοίκια,μαζί και «τους φόρους Ούλεν και οδοστρωμάτων»,ο ιδιοκτήτης τού έκανε για δεύτερη φορά έξωση.Ο Σακαφλιάς δεν πήγε στο δικαστήριο,δικάστηκε ερήμην του και έτσι γυρίζοντας ένα μεσημέρι σπίτι του,βρήκε τα λιγοστά τους πράγματα,τα παιδιά και την ηλικιωμένη μάνα του στο δρόμο.
Υποστήριξε πως δεν αντέδρασε εκείνη τη στιγμή κατά του ιδιοκτήτη,παρά το θυμό του,αλλά κοίταξε να μεταφέρει τη φαμίλια και τα λιγοστά τους πράγματα σε μια ξύλινη παράγκα που είχε στην Αγία Παρασκευή,εκεί που είχε πεθάνει η γυναίκα του.Και πως παρατηρώντας ότι ο ιδιοκτήτης του είχε κρατήσει το χωνί του φωνογράφου,μια εταζέρα και ένα χράμι,πήγε στο μαγαζί που διατηρούσε για να τα ζητήσει.Εκεί υποστήριξε πως προκλήθηκε από τον ιδιοκτήτη,πως ακολούθησαν διαπληκτισμοί μεταξύ τους,πως το φονικό όργανο,το μαχαίρι,ήταν του θύματος,πως βρισκόταν σε άμυνα και πως το φονικό έγινε όταν–στην προσπάθειά του να αμυνθεί–το μαχαίρι γύρισε και κτύπησε το θύμα,τον ιδιοκτήτη του σπιτιού.Επέμεινε μάλιστα πως δεν μετανιώνει για την πράξη του αυτή.Η απολογία του αυτή δεν έπεισε το δικαστήριο.Ο φόνος θεωρήθηκε εκ προμελέτης.Έπαιξε ρόλο και ο πρότερος βίος του Σακαφλιά,η εμπλοκή του σε παραβάσεις του ποινικού κώδικα,σε διαρρήξεις,μικροκλοπές και παράνομη οπλοφορία και η χρήση από αυτόν και άλλων ονομάτων πέραν του κανονικού επωνύμου του Χαραλάμπους,όπως: Σακαβιάς ή Σακαφιάς ή ή Σακαφλιάς ή Καραμιχάλης.Έτσι,μετά την καταδίκη του από το δικαστήριο,οδηγήθηκε στις φυλακές Τρικάλων,το 1931.
Στις φυλακές Τρικάλων θα έπεφτε δολοφονημένος από έναν συγκρατούμενό του και αιτία αυτού του φονικού ήταν το βιδάνιο της φυλακής.Όπως γινόταν σχεδόν σε κάθε φυλακή του Μεσοπολέμου,οι κρατούμενοι έπαιζαν παράνομα παιχνίδια.Βιδάνιο ή γκανιότα έλεγαν το κατακράτημα ποσοστών που έκανε ο τσιρίμπασης,ο πιο νταής στην ομάδα των φυλακισμένων,ο «αρχηγός», σε αυτούς που έπαιζαν χαρτιά ή μπαρμπούτι.Κάθε φυλακή είχε έναν τσιρίμπαση και η γκανιότα ή βιδάνιο που αποκόμιζε από τα παιχνίδια αυτά ο τσιρίμπασης ήταν ένα αρκετά σεβαστό ποσό.Ο Σακαφλιάς έγκλειστος πια στη φυλακή των Τρικάλων παρατηρούσε τους κατάδικους που έπαιζαν πολύ μπαρμπούτι και το βιδάνιο που τράβαγε από αυτούς ο τσιρίμπασης και είχε τη φαεινή ιδέα να το διεκδικήσει ο ίδιος για λογαριασμό του, να πάρει αυτός τη θέση του τσιρίμπαση.Δεν ήξερε όμως καλά τους νόμους του υπόκοσμου,τους κανόνες της μαγκιάς,που έλεγαν πως για να κάνεις στη φυλακή τον τσιρίμπαση,τον μπαρμπουτιέρη,έπρεπε να σε έχουν ακουστά τουλάχιστον οι μισοί κατάδικοι και μάλιστα το όνομά σου να τους προκαλεί και φόβο και θαυμασμό.
Άλλο ένα σημείο τριβής είναι ο τόπος όπου έγινε η δολοφονία του Σακαφλιά,ο οποίος -σύμφωνα με το τραγούδι του Τσιτσάνη-είναι τα «Δυο Στενά». Είναι εξακριβωμένο πως ο Σακαφλιάς δολοφονήθηκε μέσα στη φυλακή των Τρικάλων.Με την άποψη αυτή συμφωνούν όλες οι υπάρχουσες αξιόπιστες μαρτυρίες:
- Του Μπαγιαντέρα,όπως καταγράφεται στο βιβλίο του Κώστα Χατζηδουλή: «Βασίλης Τσιτσάνης – η ζωή μου, το έργο μου», από τις εκδόσεις «Νεφέλη».
- Του Ηλία Πετρόπουλου στο βιβλίο του «Τα ρεμπέτικα».
- Περιοδικό «Τρικαλινή Έκφραση» (Αύγουστος – Ιούλιος 1994),Βασίλης Πάνου.
«Δυο Στενά» ονόμαζαν δυο στενούς διαδρόμους ανάμεσα στο κυρίως κτήριο και τον ψηλό, εξωτερικό,τοίχο.Λέγεται πως στα «Δυο Στενά» γίνονταν συχνά οι εκβιασμοί και τα καθαρίσματα,οι τραυματισμοί και οι φόνοι.
Ο Αντωνίτσης σκότωσε τον Σακαφλιά με το χερούλι,την ουρά,ενός τηγανιού.Η ουρά του τηγανιού υπήρξε ένα τρομερό παραδοσιακό όπλο της φυλακής.Έπαιρναν το τηγάνι,έκοβαν τα τρία πριτσίνια που στερέωναν την ουρά και στη συνέχεια την ακόνιζαν στις πλάκες της φυλακής,μέχρι να γίνει τόσο κοφτερή όπως το ξυράφι.Το έγκλημα,απ’ ότι φαίνεται,προσχεδιάστηκε καλά.Κάποιος πλησίασε από την αυλή και φώναξε τον Σακαφλιά δήθεν για να του πει κάτι.Ο Σακαφλιάς πήγε στο παράθυρο κι έσκυψε για να δει,γιατί ο τοίχος ήταν πολύ χοντρός και το παράθυρο βρισκόταν σε βαθούλωμα.Καθώς ήταν σκυμμένος,ο Αντωνίτσης χωρίς να γίνει αντιληπτός από τον ίδιο το Σακαφλιά τον πλησίασε από πίσω και του κάρφωσε την ουρά στην πλάτη.Η ουρά διαπέρασε το σώμα του Σακαφλιά και βγήκε από το στήθος του.Ο Αντωνίτσης,όταν γέρος πια γύρισε στον Πειραιά-σύμφωνα με τον Πετρόπουλο-ήταν απομονωμένος και περιφρονημένος από όλους.Λέγεται πως αυτοκτόνησε πηδώντας μπροστά σ’ ένα τρένο των ΣΠΑΠ.
Δεύτερη εκδοχή
Θωμάς Καβλιάς.Σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου «Ο θρυλικός Σακαφλιάς»,Δημήτρη Τσιγάρα,ο Σακαφλιάς ήταν ο Θωμάς Καβλιάς από το Καλλιφώνι της Καρδίτσας και επικαλείται προς τούτο,άρθρο της εφημερίδας ΣΚΡΙΠ της 6-7-1924,όπου στην σελίδα 5 καταγράφεται με λεπτομέρειες ένα φονικό που έγινε στην περιοχή…
ΑΠΟ ΤΑ ΦΡΙΚΙΑΣΤΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΣΑΙΞΠΗΡΙΚΗ ΕΙΣ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΝ ΧΩΡΙΟΝ ΟΛΟΚΛΗΡΟΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΟΛΟΦΟΝΟΥΜΕΝΗ ΕΝΩ ΕΚΟΙΜΑΤΟ ΑΝΑΤΡΙΧΙΑΣΤΙΚΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΕΞΑΧΘΕΙΣΑΝ ΕΝ ΤΡΙΚΑΛΟΙΣ ΔΙΚΗΝ
Η Θεσσαλία ολόκληρος προ ολίγων μηνών συνεταράχθει από μίαν τραγωδίαν ομοίαν της οποίας δεν συναντώμεν εις τα εγκληματολογικά χρονικά της χώρας μας.Μια οικογένειεα αποτελούμενη από τον πατέρα,την μητέρα και δυο κορίτσια,εκοιμήθησαν το βράδυ δια να μην εξυπνήσουν πλέον.Όταν την πρωίαν η ώρα είχε περάσει και η θύρα της οικίας όπου συνέβη το ζήτημα δεν ήνοιξε,οι κάτοικοι του χωρίου Καλλιφωνίου της Καρδίτσης την διέρρηξαν και εισήλθον.
Και είδον...
1) Τον αρχηγόν της οικογενείας Θωμάν Καβλιάν,φέροντα σφαίραν εις την κεφαλήν και τέσσαρες εως πέντε μαχαιριές εις το στήθος.
2) Την σύζυγόν του,Μαγδαληνήν,με σφαίραν εις την κεφαλήν και με 4 μαχαιριές εις το στήθος,άλλας εις τους βραχίονας και άλλας εις τας χείρας.
3) Την θυγατέραν των Βασιλικούλαν,ετών δεκατριών,με σφαίραν εις την κεφαλήν και τέσσαρας μαχαιριές επί του σώματος και άλλων εις τον ομφαλόν.Εκ της πληγής ταύτης,εχέθησαν τα έντερα του θύματος.
4) Την μικροτέραν κόρην της οικογενείας Χρυσούλαν,δεκαετή μόλις με σφαίραν εις την κεφαλήν.Και τραύματα δια μαχαίρας εις το σώμα και τον ομφαλόν.
Φυσικόν ήτο η θέα τον αιμορφύτων και κρεουργημένων πτωμάτων,το ξεκλήρισμα μιας ολοκλήρου οικογενείας να σκορπίσει την φρίκην εις τους ειρηνικούς κατοίκους του γραφικού χωριού του Θεσσαλικού κάμπου.Και αμέσως μετά την φρίκην,η απορία:Ποιος είχε τόσο μίσος εναντίον του δολοφονηθέντος και να μην αρκεσθή εις τον φόνον του αλλά να δολοφονήση και την γυναίκα του,αλλά να δολοφονήση και τη γυναίκα του και τα μικρά του παιδιά;
Όλοι οι Καλιφωνίται συνεφώνησαν εις το ότι ο δράστης της στυγεράς δολοφονίας ήτο κάποιος εικοσιπέντε χρονών,εις τον εκ του χωριού Γουλόπουλος ονόματι.
Και επειδή αυτός ήτο στραβολαίμης–το χωρίον ολόκληρον μια φωνή έλεγε: Φονιάς είναι ο στραβολαίμης.
Αλλ’ αυτός ο στραβολαίμης,ο έχων ψυχήν θηρίου,τι ήτο; Όπως κατετέθη εις την δίκην–η οποία εγένετο προ δεκαημέρου εν Τρικάλλοις–ήτο τύπος σπατάλου και εκβιαστού.
Ο εξάδελφος του θύματος Γ. Καβλιάς,κατέθεσε περί του βίου και της πολιτείας του ανδρός,τον οποίον βλέπεται εις την φωτογραφίαν,ληφθείσαν ενώ ούτος ευρίσκετο εις την φυλακήν,τα εξής:
Ο Γουλόπουλος γύριζεν χωρίς να εργάζεται και ένα μήνα προ του εγκλήματος πωλήσας τα καπνά των οικείων εσπατάλησε 10.000–11.000 δραχμές εις γλέντια και καφεσαντάν.Έπερνε δανικά και δεν τα έδιδε.Ο φονευθείς τον εδάνεισε πολλάκις συνέτρεχε δε και την οικογένειά του.Επήρε και από τον εξ Αμερικής ελθόντα εξάδελφόν του 1000 δραχμές τας οποίας εσπατάλησεν εις τα καφωδεία.Τας τελευταίας ημέρας προ του εγκλήματος,λόγω των σχέσεών του με το θύμα εγνώριζεν,ότι τούτο είχε 30.000 δραχμάς εκ πωλήσεως καπνού.Και προέβη εις το έγκλημα δια να τας πάρη.
Τα της σπατάλου ζωής του Γουλοπούλου, διαπιστούνται και παρ’ άλλων μαρτύρων.
- Αυτός και για χίλιες δραχμές θα σκότωνεν άνθρωπο,κατέθετεν εις μάρτυρας.
Και δια του στόματος πάντων των μαρτύρων,παρελαύνει ο βίος του Γουλοπούλου,σπαταλώμενος μαζί με τα χρήματα της οικογενείας του και των φίλων του παρ’ ων εδανείζετο μεταξύ των καφωδείων και των ταβερνείων...
Σύμφωνα με έναν συγγενή του Καβλιά (εγγονός του αδερφού του),τον Κωνσταντίνο Καλιά (το σόι Καβλιά άλλαξε το επώνυμο,για ευνόητους λόγους),«Ο Θωμάς Καβλιάς,ο Γουλόπουλος και ο Τριγώνης ήταν φίλοι και κάνανε μαζί διάφορες κλοπές,ληστείες και απατεωνιές.Για κάποιο λόγο τα χάλασαν στη μοιρασιά και για λόγους εκδίκησης ο Γουλόπουλος και ο Τριγώνης σκότωσαν τον Καβλιά και ξεκλήρισαν ολόκληρη την οικογένειά του.Μπαίνοντας το βράδυ στο σπίτι,ο Γουλόπουλος και ο Τριγώνης,άρχισαν να μαχαιρώνουν πρώτα τον Θωμά Καβλιά.Την γυναίκα του την σκότωσαν στην προσπάθειά της να τους εμποδίσει,ενώ τα παιδιά του τα σκότωσαν γιατί είδαν το έγκλημα και θα τους πρόδιδαν.Μάλιστα πριν σκοτώσουν τα δύο κοριτσάκια τα ρώτησαν, αν τους γνωρίζουν;Όταν τα κορίτσια απάντησαν κλαίγοντας, «ναι σας γνωρίζουμε»!τότε τα σκότωσαν κι αυτά με τα μαχαίρια.Στο τέλος για να είναι σίγουροι οι δολοφόνοι ότι είναι όλοι νεκροί τους πυροβόλησαν με πιστόλι και τους τέσσερις στα κεφάλια,τους έδωσαν τη χαριστική βολή.Ο Θωμάς Καβλιάς είχε καλή περιουσία την οποία μοιράστηκαν μετά τέσσερις κληρονόμοι του...»
Ο Ηλίας Πετρόπουλος στο βιβλίο του «Τα ρεμπέτικα» αναφέρεται στην χρονολογία της δολοφονίας του Σακαφλιά ως εξής: «Σύμφωνα με τους θρύλους του υποκόσμου,ο Γιώργος Σακαφλιάς,(ή Σαρκαφλιάς ή Σακαβλιάς) ήτανε τύπος της παρανομίας,που τον σκότωσε το 1924,ο Αντωνίτσης».Στην εκδοχή του Μπαγιαντέρα,στο βιβλίο του Κώστα Χατζηδουλή με τίτλο «Βασίλης Τσιτσάνης–η ζωή μου, το έργο μου»,ο Μπαγιαντέρας αφηγείται σχετικά:«Όταν έγινε το έγκλημα ο Βασίλης ήταν μωρό παιδάκι και μετά φαίνεται άκουσε για το φόνο από άλλους παλιότερους στα χρόνια και έγραψε το τραγούδι».
Ο Βασίλης Τσιτσάνης γεννήθηκε το 1917 και όταν έγινε το έγκλημα ήταν επτά χρονών.Άρα σύμφωνα με τον Ηλία Πετρόπουλο,τον Μπαγιαντέρα και τους θρύλους του υποκόσμου,η χρονολογία της δολοφονίας του Σακαβλιά συμπίπτει με το δημοσίευμα του ΣΚΡΙΠ και τη δολοφονία του Θωμά Καβλιά η οποία έγινε το 3 Μαρτίου 1924.
Τη δεκαετία του 1930 στη λαϊκή μουσική της Ελλάδας κυριαρχούσε ο Παπάζογλου και ο Βαμβακάρης,οι οποίοι έγραφαν τραγούδια του υποκόσμου,μάγκικα και χασικλίδικα.Ο Τσιτσάνης επηρεασμένος από αυτά τα ρεμπέτικα τραγούδια του Βαγγέλη Παπάζογλου και του Μάρκου Βαμβακάρη τα οποία άκουγε από τα γραμμόφωνα έφηβος στα Τρίκαλα,θέλει να γράψει κι αυτός τέτοια τραγούδια.Πρέπει όμως να βρει δικά του θέματα.Ρίχνοντας μια ματιά γύρω του,στο δικό του χώρο,τα ανακαλύπτει.Ο απόηχος ενός εγκλήματος που έγινε το 1924 και είχε συγκλονίσει την περιοχή, αποτελεί έμπνευση και καλή ευκαιρία για τη δημιουργία ενός τέτοιου τραγουδιού.Ο Τσιτσάνης παίρνει το θύμα του εγκλήματος,αυτόν τον τραγικό τύπο και τον κάνει ήρωα του τραγουδιού του.Ο Θωμάς Καβλιάς που δολοφονήθηκε μαζί με ολόκληρη την οικογένειά του,γίνεται ο ήρωας του τραγουδιού.Έτσι,γράφει το τραγούδι «Ο ΣΑΚΑΒΛΙΑΣ» και το ηχογραφεί το 1938…
Όσον αφορά για τον τόπο του εγκλήματος,σύμφωνα με το δημοσίευμα,ο Θωμάς Καβλιάς δολοφονήθηκε στο σπίτι του,στο χωριό Καλλιφώνι της Καρδίτσας.
Πρέπει να επισημάνουμε ότι το 1924 που έγινε το έγκλημα, η Καρδίτσα διοικητικά υπάγονταν, ως επαρχία στο νομό Τρικάλων.Ο νομός Καρδίτσας συγκροτήθηκε το 1944.
Το αποτρόπαιο έγκλημα πήρε διαστάσεις και συγκλόνισε την κοινωνία των Τρικάλων αλλά και το Πανελλήνιο κατά τη διάρκεια της εκδίκασης της υπόθεσης των δολοφόνων,Γουλόπουλου και Τριγώνη.Η δίκη διεξήχθη στα δικαστήρια των Τρικάλων,τον Ιούλιο του 1924 και καταγράφηκε στη συνείδηση των κατοίκων ως έγκλημα των Τρικάλων.Ο Τσιτσάνης φτιάχνοντας το τραγούδι του, τον τόπο του εγκλήματος τον περιγράφει με το δίστιχο:
«Στα Τρίκαλα στα δυο στενά,
σκοτώσανε τον Σακαβλιά».
Εδώ ο Τσιτσάνης με την φράση «στα δυο στενά» δεν κυριολεκτεί, και δεν εννοεί στενά δρομάκια,ούτε εννοεί την φυλακή «στενή» αλλά περιγράφει με ποιητικό λόγο γενικότερα τον τόπο δυστυχίας.Τον όρο «στενά» τον συναντούμε σε πολλές περιπτώσεις στην ποίηση και στη στιχουργία, σαν «τόπο δυστυχίας».Υπάρχουν μερικά παραδείγματα άλλων ποιητών και στιχουργών που χρησιμοποιούν τον ποιητικό όρο «στενά».
Ένα άλλο στοιχείο που δένει με την υπόθεση Καβλιά ο θρύλος του Σακαφλιά είναι το επάγγελμά του.Πολλές φήμες φέρουν τον Σακαβλιά να ασκεί το επάγγελμα του καπνεργάτη.Στο Καλλιφώνι οι αγρότες ασχολούνται με την καπνοκαλλιέργεια και σύμφωνα με το δημοσίευμα του ΣΚΡΙΠ έχουμε την αναφορά η οποία λέει:«Τας τελευταίας ημέρας προ του εγκλήματος,λόγω των σχέσεών του με το θύμα εγνώριζεν,ότι τούτο είχε 30.000 δραχμάς εκ πωλήσεως καπνού.Και προέβη εις το έγκλημα δια να τας πάρη».Ο Θωμάς Καβλιάς λοιπόν ήταν αγρότης, καπνοπαραγωγός.
Ευάγγελος Αβέρωφ
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα τον Οκτώβριο του 1910.Η καταγωγή του είναι από την οικογένεια Αβέρωφ του Μετσόβου.Πτυχιούχος της Νομικής και διδάκωρ Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λωζάνης στην Ελβετία.Το 1940 έγινε νομάρχης στην Κέρκυρα.Το 1946 εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής Ιωαννίνων μέχρι το 1964.Διατέλεσε υπουργός Εφοδιασμού,Εθνικής Οικονομίας,Εμπορίου,Γεωργίας και Εξωτερικών.Το 1974 έγινε υπουργός Εθνικής Άμυνας ως το 1981.Το 1981 εκλέχτηκε αρχηγός του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας και από το 1984 επίτιμος πρόεδρός της.
Με πρωτοβουλίες του ιδρύθηκε το ίδρυμα του Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα,που λειτουργεί στην Κηφισιά.Ο ίδιος διετέλεσε πρώτος και ισόβιος πρόεδρος του ιδρύματος.
Έφερε τον κληρονομικό τίτλο του Βαρώνου.Ομιλούσε γαλλικά,αγγλικά και ιταλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος Κηφισιάς.Τιμήθηκε με τον Μεγαλόσταυρο του Φοίνικος από τον Βασιλέα Παύλο καθώς και με ισάξιους Μεγαλόσταυρους άλλων Χωρών.Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο υπηρέτησε σε ομάδες δολιοφθορών,ανακλήθηκε το 1941 και διορίστηκε Νομάρχης Κερκύρας.Τον Μάιο του 1941 ίδρυσε με έδρα την Λάρισα την οργάνωση Φιλική Εταιρεία,που είχε ως στόχο την καταπολέμηση των Κουτσόβλαχων του Πριγκιπάτου της Πίνδου.Το 1942 συνελήφθη και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία.Το 1943 δραπέτευσε και παρέμεινε στην Ιταλία επικεφαλής ελληνικής αντιστασιακής οργάνωσης.Το 1944 επιστρατεύθηκε με τον βαθμό του επίκουρου υποπλοιάρχου υπηρετώντας μέχρι το τέλος του πολέμου στην Ελληνική Στρατιωτική Αποστολή της Ρώμης.
Πέθανε στις 2 Ιανουαρίου 1990.Η οικουμενική κυβέρνηση του Ξενοφώντα Ζολώτα, για να τον τιμήσει,πρότεινε να κηδευτεί με δημόσια δαπάνη και με τιμές εν ενεργεία Πρωθυπουργού. Όμως η οικογένειά του αφού ευχαρίστησε την κυβέρνηση,ανακοίνωσε πως επιθυμία του ήταν η λιτή και απέριττη ταφή,όπως ακριβώς ήταν και η ζωή του.Η κηδεία του έγινε την Πέμπτη 4 Ιανουαρίου 1990 στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Σοφία Σακοράφα
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 29 Απριλίου 1957 και είναι μία από τις κορυφαίες αθλήτριες του στίβου.
Είναι απόφοιτη της Εθνικής Ακαδημίας Σωματικής Αγωγής Θεσσαλονίκης (σήμερα ΤΕΦΑΑ)
Όταν αποχώρησε από τον αθλητισμό ασχολήθηκε με την πολιτική.Εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ στη Β' Αθήνας με 33.503 σταυρούς προτίμησης στις εκλογές του 2007).
Στην ονομαστική ψηφοφορία που διεξήχθη στη 6 Μαΐου 2010 για το νομοσχέδιο σχετικά με το μηχανισμό στήριξης της Ε.Ε. και του Δ.Ν.Τ. και για τα έκτακτα μέτρα που υποχρεώθηκε να πάρει η χώρα για να μην χρεοκοπήσει,διαγράφτηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ,καθώς δήλωσε «παρών» μαζί με τον Γιάννη Δημαρά και τον Βασίλη Οικονόμου που επίσης δήλωσαν «παρών»,ξεφεύγοντας από την κομματική γραμμή που είχε ορίσει ο αρχηγός του κόμματος Γιώργος Παπανδρέου.Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε με 172 ψήφους υπέρ, 121 κατά και 3 παρών.
Χρήστος Παπανικολάου
Γεννήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 1941 στα Τρίκαλα και είναι παλαίμαχος αθλητής του επί κοντώ,4ος Ολυμπιονίκης στους Αγώνες του Μεξικού το 1968.Μετά την αθλητική του καριέρα απασχολήθηκε ως προπονητής και συγγραφέας.
Ξεκίνησε από τον Γ.Σ. Τρικάλων ενώ αργότερα εντάχθηκε στον Παναθηναϊκό.Κυριάρχησε στο άθλημά του για πολλά χρόνια όχι μόνο στην Ελλάδα όπου ήταν 13 φορές Πανελληνιονίκης με τον Παναθηναϊκό (από το 1961 έως το 1977 με κάποια διαλείμματα),αλλά και στο εξωτερικό,με οκτώ Βαλκανικούς τίτλους,δυο χρυσά σε Μεσογειακούς Αγώνες το 1967 και το 1971 και αργυρό μετάλλιο στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα το 1966.Το 1967 στέφθηκε επίσης πρωταθλητής Ελλάδας στο δέκαθλο,ενώ ανακηρύχτηκε αθλητής της χρονιάς το 1965,1966,1967,1968,1970.
Το 1968 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού έχασε το χάλκινο μετάλλιο για 5 εκατοστά από τον ανατολικογερμανό Νόρντβιγκ που ξεπέρασε το 5.40,αλλά απέδειξε την παγκόσμια κλάση του δυο χρόνια αργότερα,όταν κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ στο επί κοντώ με 5.49 μ. στις 24 Οκτωβρίου 1970.Πρόκειται για το πρώτο παγκόσμιο ρεκόρ Έλληνα αθλητή του στίβου.Σύμφωνα με τα αρχεία της Στάζι,το 1968 ο 3ος Νόρντβιγκ και ο 2ος Σιπρόφσκι (Δ. Γερμανία),είχαν κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών.
Διετέλεσε πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Ολυμπιονικών.
Στέφανος Σαράφης
Γεννήθηκε στα Tρίκαλα στις 26 Οκτωβρίου 1890.
Δημήτρης Γεωργαλής
Γεννήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1974,στα Τρίκαλα και ήταν αθλητής στο σωματείο ΠΑΣ Τρίκκη Τρικάλων.Κατατάγει 4ος Ολυμπιονίκης στο Σίδνεϊ 2000 (αγώνισμα Ομαδικό σπριντ-ποδηλασία πίστας). Για πρώτη φορά ήρθε σε επαφή με την ποδηλασία το Νοέμβριο του 1987.Είναι Ανθυπολοχαγός στον Ελληνικό Στρατό.
Διεθνείς Διακρίσεις
Ολυμπιακοί Αγώνες
7ος στα 1000μ. ατομικής χρονομέτρησης,το 1996 (Ατλάντα)
6ος στα 1000μ. ατομικής χρονομέτρησης,το 2000 (Σίδνεϊ)
4ος στο Ολυμπιακό Σπριντ,το 2000 (Σίδνεϊ)
8ος στο Ομαδικό Σπριντ,το 2004 (Αθήνα)
Άλλοι Αγώνες
2ος (ασημένιο μετάλλιο)στο Ολυμπιακό σπριντ, στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πίστας 1996
3ος (χάλκινο μετάλλιο) στα 1000μ. ατομικής χρονομέτρησης,στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πίστας 1996
3ος (χάλκινο μετάλλιο) στο Ολυμπιακό Σπριντ,στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πίστας 1997
3ος (χάλκινο μετάλλιο) στο Ολυμπιακό Σπριντ,στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πίστας 2001
3ος (χάλκινο μετάλλιο) στο Ολυμπιακό Σπριντ,στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πίστας 2003
4ος στο Ολυμπιακό Σπριντ,στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 1996
Σχέση με τα Τρίκαλα είχε ο Γεωργ. Κονδύλης,που καταγόταν από τον Προυσό της Ευρυτανίας και υπήρξε μια πολυκύμαντη προσωπικότητα ξεκινώντας από εθελοντής στρατιώτης έφθασε στα ύπατα αξιώματα (στρατηγού,υπουργού,πρωθυπουργού,αντιβασιλέως).
β) Ενταφιάστηκε στα Τρίκαλα,όπου ο τάφος του σώζεται στο Α΄ νεκροταφείο Τρικάλων έως σήμερα από το 1936.
* Από τα Τρίκαλα κατάγεται επίσης και ο γνωστός συνθέτης Γιώργος Σαμολαδάς.
Ο Τσιτσάνης γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1915.Από μικρή ηλικία έδειξε ενδιαφέρον για τη μουσική και έμαθε μαντολίνο και βιολί και φυσικά μπουζούκι.Το φθινόπωρο του 1936 ο Τσιτσάνης επισκέπτηκε την Αθήνα.Κύριος σκοπός του είναι να σπουδάσει Νομική,αλλά γρήγορα τον κερδίζει η μουσική.Πρώτη του εμφάνιση γίνεται στο μαγαζί «Μπιζέλια» ενώ σύντομα γνωρίζει τον σπουδαίο αλλά αδικημένο από την Ιστορία τραγουδιστή Δημήτρη Περδικόπουλο.Ο Περδικόπουλος τον πηγαίνει στην Odeon όπου ηχογραφεί τα πρώτα του τραγούδια.«Σ’ έναν τεκέ μπουκάρανε» είναι η πρώτη ηχογράφηση του Τσιτσάνη.Την περίοδο 1937-1940 γράφει καταπληκτικά τραγούδια τα οποία ηχογραφεί με τις φωνές του Δημήτρη Περδικόπουλου και των άλλων σπουδαίων τραγουδιστών εκείνης της εποχής Στράτου Παγιουμτζή,Μάρκου Βαμβακάρη,Στελλάκη Περπινιάδη με τους οποίους σε πολλές ηχογραφήσεις ο Τσιτσάνης συμμετέχει σαν δεύτερη φωνή.Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ο Τσιτσάνης έμεινε στη Θεσσαλονίκη,όπου για ένα μεγάλο διάστημα είχε δικό του μαγαζί,το 'Ουζερί ο Τσιτσάνης',στη διασταύρωση Παύλου Μελά και Τσιμισκή, που έγινε διάσημο.Εκεί έγραψε μερικά από τα καλύτερα τραγούδια του,τα οποία ηχογραφήθηκαν μετά την λήξη του πολέμου.Το 1946 εγκαθίσταται ξανά στην Αθήνα και αρχίζει να ηχογραφεί.Δίπλα του έγιναν ευρέως γνωστοί τραγουδιστές όπως η Σωτηρία Μπέλλου,η Ιωάννα Γεωργακοπούλου η Μαρίκα Νίνου και ο Πρόδρομος Τσαουσάκης.
Τα επόμενα χρόνια ο Τσιτσάνης γνώρισε ευρύτατη αποδοχή.Κατά τον μουσικολόγο Λάμπρο Λιάβα,ο Τσιτσάνης, «έβγαλε το λαϊκό τραγούδι από τα όρια του περιθωρίου,όπου το είχαν τάξει τα αντικοινωνικά και ανατολίτικα στοιχεία του,για να το εντάξει στην καινούργια κοινωνική πραγματικότητα της μεταπολεμικής Ελλάδος.Καθιέρωσε νέο ύφος παιξίματος και τραγουδιού με τον εξευρωπαϊσμό-συγκερασμό των κλιμάκων,αρμονίες με δεύτερες και τρίτες φωνές,εμπλουτισμένη ενορχήστρωση και καινοτομίες στην ποιητική δομή,όπου για πρώτη φορά το λαϊκό τραγούδι απoμακρύνθηκε από τις παραδοσιακές φόρμες του δίστιχου επισημοποιώντας το ρόλο του ρεφρέν».Πέθανε στις 18 Ιανουαρίου του 1984 στο Λονδίνο,όπου βρισκόταν για εγχείρηση και κηδεύτηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.
Χρήστος Κολοκοτρώνης
Ο (25/12/1922-13/11/1999),που καταγόταν από την Γλυκομηλιά Καλαμπάκας,είναι μια από τις μυθικές μορφές του λαϊκού μας τραγουδιού,το οποίο υπηρέτησε για περίπου μισό αιώνα ως συνθέτης,στιχουργός και τραγουδιστής.Το πρώτο του τραγούδι(«Το πλουσιόπαιδο») δισκογραφήθηκε στις αρχές του 1950.Από τότε η υπογραφή του φιγουράρισε δίπλα στους τίτλους 1000 περίπου τραγουδιών,τα οποία τραγούδησαν οι μεγαλύτερες φωνές του λαϊκού μας τραγουδιού (Χιώτης,Γαβαλάς,Καζαντζίδης,Διονυσίου,Καίτη Γκρέυ, Μαίρη Λίντα,Πόλυ Πάνου κ.α).Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο και μελετητή του λαϊκού τραγουδιού Πάνο Γεραμάνη ο Χ. Κολοκοτρώνης «ήταν διακεκριμένος στιχουργός,σωστός συνθέτης,ενώ έδωσε τη “μάχη του πάλκου” μέσα από δικά του κέντρα διασκέδασης,αλλά και από μαγαζιά άλλων ιδιοκτητών,στα οποία εμφανίστηκε και τραγούδησε τα τελευταία 15 χρόνια.Οι στίχοι και η θεματολογία του Χρήστου Κολοκοτρώνη έφεραν ένα καινούργιο πνεύμα στον χώρο του λαϊκού τραγουδιού κι έδωσαν μια νέα πνοή στη δημιουργία της περιόδου,στις αρχές του 1950,όταν υπήρχε η μετεξέλιξη τού κλασικού ρεμπέτικου σε κοινωνικό (ή όχι) λαϊκό τραγούδι.»
Δημήτρης Μητροπάνος
Ο Δημήτρης Μητροπάνος (1948- ) είναι από τους σημαντικότερους τραγουδιστές της σύγχρονης εποχής.Γεννήθηκε στην Αγία Mονή,μια συνοικία των Τρίκαλα στις 2 Απριλίου του 1948.Μεγάλωσε χωρίς τον πατέρα του,τον οποίο γνώρισε στα 29 του χρόνια.Μέχρι τα 16 του νόμιζε πως είχε σκοτωθεί στον ανταρτοπόλεμο, όταν ήρθε ένα γράμμα το οποίο έλεγε πως ζει στην Ρουμανία Ο πατέρας του καταγόταν από το χωριό το Καππά της Καρδίτσας.Από μικρός δούλευε τα καλοκαίρια για να βοηθήσει τα οικονομικά της οικογένειας του.Πρώτα σαν σερβιτόρος στην ταβέρνα του θείου του ύστερα στις κορδέλες κοπής ξύλων.Μετά την τρίτη γυμνασίου,το 1964,κατεβαίνει στην Αθήνα να ζήσει με τον θείο του στην οδό Aχαρνών.Προτού τελειώσει το γυμνάσιο άρχισε να δουλεύει σαν τραγουδιστής.Στην ίδια ηλικία,έπειτα από παρότρυνση του Γρηγόρη Μπιθικώτση,τον οποίο γνώρισε σε μία συγκέντρωση της εταιρίας του θείου του,στην οποία τραγούδησε,επισκέφτηκε την Κολούμπια.Εκεί ο Τάκης Λαμπρόπουλος του γνώρισε τον Γιώργο Ζαμπέτα,δίπλα οποίο θα δουλέψει στα «Ξημερώματα».Τον Ζαμπέτα τον μνημονεύει ως μεγάλο του δάσκαλο και δεύτερο πατέρα.Όπως έχει δηλώσει,«ο Ζαμπέτας είναι ο μόνος άνθρωπος στο τραγούδι ο οποίος με βοήθησε χωρίς να περιμένει κάτι.Με όλους τους υπόλοιπους συνεργάτες μου κάτι πήρα και κάτι έδωσα».Το 1966 ο Μητροπάνος συναντάται για πρώτη φόρα με τον Μίκη Θεοδωράκη και ερμηνεύει μέρη από τη «Ρωμιοσύνη» και το «Άξιον Εστί» σε μια σειρά συναυλιών στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Το 1967,ηχογραφεί τον πρώτο του 45άρη δίσκο,με το τραγούδι "Θεσσαλονίκη".Είχε προηγηθεί η ηχογράφηση του τραγουδιού "Χαμένη Πασχαλιά", το οποίο όμως λογοκρίθηκε από την 21η Απριίου και δεν κυκλοφόρησε ποτέ.Στην πορεία που χάραξε στο δρόμο του λαϊκού έντεχνου,το 1972 είναι ένας σημαντικός σταθμός:ο συνθέτης Δήμος Μούτσης και ο ποιητής-στιχουργός Μάνος Ελευθερίου κυκλοφορούν τον «Άγιο Φεβρουάριο»,με ερμηνευτές τον Μητροπάνο και την Πετρή Σαλπέα,σηματοδοτώντας ένα σταθμό στην ελληνική μουσική.
Απόστολος Καλδάρας
Ο Απόστολος Καλδάρας (ή Καρδάρας,που φερόταν ως πραγματικό επίθετο)εξελίχθηκε σε έναν από τους αξιολογότερους μουσικοσυνθέτες και στιχουργούς του ρεμπέτικου τραγουδιού.Γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 7 Απριλίου 1922.Τέλειωσε το Γυμνάσιο και ασχολήθηκε στην αρχή ερασιτεχνικά με το μπουζούκι.Τα πρώτα του μουσικά ακούσματα ήταν τα προσφυγικά τραγούδια της συνοικίας του που ήταν πρόσφυγας.Ετσι η επάφη του με την μουσική και ειδικότερα το μποζούκι το οποίο λατρεψε πραγματικά μεγαλούργησε.Φοίτησε στην Γεωπονική Σχολή Θεσσαλονίκης,αλλά γρήγορα εγκατέλειψε τις σπουδές του.Τότε έγραψε
και το πρώτο του τραγούδι «Μάγκας βγήκε για σεργιάνι».Στη διάρκεια όμως της Κατοχής ασχολήθηκε επαγγελματικά και βεβαίως με τη μουσική που αυτό εκπροσωπούσε.Αμέσως μετά την κατοχή ξεκίνησε τις ηχογραφήσεις,το 1946.Το τραγούδι το οποίο και τον ανέδειξε και τον κατέταξε στους μεγαλύτερους μουσικοσυνθέτες και στιχουργούς του είδους αυτού ήταν το "Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι".Από την ημέρα εκείνη αφοσιώθηκε στην σύνθεση.Έγραψε πάνω από 1.200 τραγούδια,που,όχι μόνο τραγουδιούνται ακόμη αλλά έχουν την ίδια την παλιά επιτυχία.
Από τα πιο γνωστά τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα είναι το «Συ μου χάραξες πορεία»,«Θα βρω μουρμούρη μπαγλαμά»,«Στ’ Αποστόλη το κουτούκι»,«Ρίξε στο γυαλί φαρμάκι» και πολλά άλλα.Ο Α. Καλδάρας συνεργάσθηκε με τους μεγαλύτερους στιχουργούς,όπως τον Κώστα Βίρβο,την
Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου,τον Πυθαγόρα.Στίχους έγραφε και ο ίδιος.
Πέθανε στις 8 Απριλίου 1990
Κώστας Βίρβος
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 29 Μαρτίου 1926.Ο πατέρας του,πλούσιος τυρέμπορας,τον στέλνει στην Κοργιαλένειο Σχολή.Τελειώνοντας το γυμνάσιο το 1943 κατεβαίνει στην Αθήνα και φοιτά στην Πάντειο.Ο ίδιος σύμφωνα με διηγήσεις του έγραφε στιχάκια από νωρίς,αλλά ήθελε να γίνει σκηνοθέτης μιας και του άρεσε ιδιαίτερα το θέατρο.Τον Μάρτη του '44 συλλαμβάνεται και βασανίζεται,γιατί έγραφε συνθήματα στους τοίχους για την τότε κυβέρνηση του βουνού.Ο πατέρας του με 800 χρυσές λίρες τον απελευθερώνει και έπειτα φεύγει για το βουνό,όπου εκεί συναντά και τον Άρη Βελουχιώτη.Εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος απ' το 1954 έως το 1985.Έχει δυο κόρες.
Τα πρώτα του στιχάκια τα δίνει στον Απόστολο Καλδάρα,με τον οποίο γνωρίζονταν από μικροί. Το πρώτο στιχούργημα του λέγεται "Ο φαντάρος" {ανέκδοτο τραγούδι του 1947},που αν και μελοποιήθηκε αρχικά από τον Β. Τσιτσάνη και αργότερα από τον Α. Καλδάρα δεν γραμμοφωνήθηκε,λόγω εμφυλίου και παρά το εμφανές μήνυμα της συμφιλίωσης,("μα ο φαντάρος δεν παραπονιέται/κι έχει ελπίδα μέσα στην καρδιά/πως θα γυρίσει πάλι στους δικούς του/τα χέρια όταν δώσουμε ξανά").
Το πρώτο τραγούδι που κυκλοφόρησε ήταν το «Να το βρεις από άλλη» σε μουσική Καλδάρα και ερμηνευτές τους Σούλα Καλφοπούλου και Μάρκο Βαμβακάρη (1948).Έχει γράψει πάνω από 2000 τραγούδια,λαϊκά,έντεχνα,μέχρι και παραδοσιακού ύφους με κοινωνικό και πολιτικό,άμεσο ή έμμεσο,περιεχόμενο.Άλλα σημαντικά του τραγούδια είναι:«Της γερακίνας γιος»,«Το καράβι»,«Μια παλιά ιστορία» και άλλα.Το πέρασμά του και στους ολοκληρωμένους κύκλους τραγουδιών έγινε με το άσμα "Καταχνιά" του Χρήστου Λεοντή,με το «Α-Ω», σε μουσική Μπιθικώτση,το «Θάλασσα,πικροθάλασσα»,σε μουσική Μίμη Πλέσσα και πλήθος άλλων.
Επίσης είναι ο συνθέτης του ύμνου της ποδοσφαιρικής ομάδας του Α.Ο. Τρίκαλα.
Δημήτρης Σγούρος
Ο Δημήτρης Σγούρος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1969 και μεγάλωσε στον Πειραιά,κατάγεται όμως από τα Τρίκαλα.Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Μέρυλαντ ΗΠΑ και στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής Λονδίνου.Εμφανίστηκε στην Μπολόνια της Ιταλίας,στη Γαλλία, στην Ελβετία,στην Ολλανδία,στο Καράκας της Βενεζουέλας,στο Κάρνεγκυ Χώλ της Ν. Υόρκης.Το 1981 ξεκίνησε την ορχηστρική του καριέρα στην Κυανή Ακτή της Γαλλίας με την Ορχήστρα Δωματίου των Καννών και στην συνέχεια του ίδιου έτους έκανε την πρώτη του παράσταση στην Γερμανία με την Ορχήστρα Δωματίου της πόλης Σβέτσιγκεν όπου είχε παίξει ο Μότσαρτ στα 7 του χρόνια,ο Δ. Σγούρος ήταν 11 ετών!
Ακολούθησε μια λαμπρή πορεία με εμφανίσεις και παραστάσεις σε όλο τον κόσμο και συνεργασίες με τις πιο γνωστές ορχήστρες και τους πιο διάσημους αρχιμουσικούς.Έχει πραγματοποιήσει ηχογραφήσεις έργων των σπουδαιότερων συνθετών κλασσικής μουσικής.Θαυμαστές του ταλέντου του Δ. Σγούρου ήταν ο Άρθουρ Ρουμπιστάϊν,ο Herbert von Karajan,o Claudio Abbado,o Sv. Richter,o Lorin Maazel,o kurt Mazur,o Uri Terminkanon,o Ivan Fischer και πολλοί άλλοι.
Δημήτριος Καβράκος
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα. Είναι ένας από τους πιο καταξιωμένους διεθνώς μπάσους της όπερας.Από το 1980 είναι πρωταγωνιστής της Λυρικής Όπερας του Σικάγου και έχει ερμηνεύσει ρόλους στις όπερες: Αϊντα,Λακμέ,Σαμψών και Δαλιδά,Μάκβεθ, Λουίζα Μίλλερ,Τα παραμύθια του Χόφμαν,Υπνοβάτης,Ρωμαίος και Ιουλιέττα,Τόσκα, Φιντέλιο,Η δύναμη του πεπρωμένου κ.α. Έχει εμφανιστεί επίσης στη Μετροπόλιταν Όπερα του Σικάγου,στην όπερα της Νάπολης και στο Κάρνεγκι Χωλ της Νεας Υόρκης.Περιόδευσε με το θέατρο Κομουνάλε της Φλωρεντίας στην Ιαπωνία, ενώ ερμήνευσε σημαντικούς ρόλους στην Όπερα του Παρισιού,στη Σκάλα του Μιλάνου,στην Όπερα της Ρώμης, στη Μπολώνια,στο Μπορντώ,στη Μασσαλία,στη Γένοβα και στην Κολωνία.
Έχει συμπράξει με μεγάλα ευρωπαϊκά φεστιβάλ όπως του Σάλτσμπουργκ,του Μπρέγκεντς,της Αιξ-αν Προβάνς και του Γλάιντμπερν.
Συνεργάστηκε επίσης σε παραστάσεις με τις συμφωνικές ορχήστρες Σικάγου,Κλήβελαντ, Μινεσότα,Πίτσμπουργ Αμστερνταμ,Σινσινάτι,Μόντρεαλ και Παρισιού.
Στην Ελλάδα εμφανίστηκε με την Εθνική Λυρική Σκηνή στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα.Πήρε τα πρώτα μαθήματα πιάνου από τη μητέρα της,Τερψιχόρη Παπαστεφάνου,διευθύντρια της γνωστής Χορωδίας Τρικάλων.Σε ηλικία 7 ετών έδωσε ρεσιτάλ στον «Παρνασσό» και την επόμενη χρονιά εμφανίστηκε στον Βόλο.Αποφοίτησε από το Ωδείο Αθηνών (τάξη Αλίκης Βατικιώτη) και συνέχισε τις σπουδές της στο Ωδείο Τσαϊκόφσκι της Μόσχας,την Ακαδημία Λιστ της Βουδαπέστης και με υποτροφία του ιδρύματος Aλ. Ωνάσης στο Πανεπιστήμιο Μπλούμινγκτον της Ιντιάνα,απ' όπου πήρε το Artist Diploma στην τάξη του διακεκριμένου καθηγητή και πιανίστα Γκιόρκι Σέμποκ.Ακόμα,παρακολούθησε μαθήματα πιάνου με τους H. Leigraf,A. Marchand και Alfred Brendel και σύνθεσης με τους Γ. Α. Παπαϊωάννου και F. Fox.Έχει βραβευθεί στο Διεθνή Διαγωνισμό Bach του Τορόντο και στο Διεθνή Διαγωνισμό της Γενεύης (Βραβεία Liebstοckl και Fazioli) το 1986 και έχει τιμηθεί με το Βραβείο Μοτσενίγου της Ακαδημίας Αθηνών.Επίσης, τον Σεπτέμβριο του 1985 υπήρξε μία από τις 4 διπλωματούχους φιναλίστ του Διαγωνισμού πιάνου Clara Haskil στην Ελβετία.Έχει εμφανιστεί,παίρνοντας καλές κριτικές,σε συναυλίες με ορχήστρες και ρεσιτάλ στην Ελλάδα (Φεστιβάλ Αθηνών,Επιδαύρου,Μέγαρο Μουσικής Αθηνών κ.ά.) και σε πολλές χώρες της Ευρώπης,στις ΗΠΑ και τη Λατινική Αμερική.Έχει επανειλημμένα παρουσιάσει ολοκληρωμένους κύκλους έργων:Σονάτες του Μπαλντασάρε Γκαλούπι,το Καλώς Συγκερασμένο Κλειδοκύμβαλο,τις Παραλλαγές Γκόλντμπεργκ και τις Παρτίτες του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, όλες τις Σονάτες του Μότσαρτ και του Σούμπερτ,ολόκληρο το έργο του Σούμαν,του Μορίς Ραβέλ και του Μπέλα Μπάρτοκ,καθώς και έργα σύγχρονων Ελλήνων συνθετών,ενώ συχνά ερμηνεύει σύγχρονη μουσική με έμφαση στο συνδυασμό πιάνου με κρουστά.Έχει ασχοληθεί επίσης με τη σύνθεση και τη μελοποίηση Ελλήνων ποιητών.Έχει ηχογραφήσει πολλούς κύκλους έργων (Galuppi,Bach,Mozart,Γ.Α. Παπαϊωάννου).
Χορωδία Τρικάλων
Πρωτοπαρουσιάστηκε το 1969 υπό την διεύθυνση της Τερψιχόρης Παπαστεφάνου ( ερμηνείες έργων του Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Ρίτσου).Παπαστεφάνου Τερψιχόρη
Διευθύντρια της Χορωδίας Τρικάλων,με την οποία έδωσε συναυλίες σε όλη την Ελλάδα πρωτοπορώντας στον τομέα της εναρμόνισης και της πολυφωνικής παρουσίασης του λαϊκού και του λεγόμενου «έντεχνου» τραγουδιού (παρά τα μύρια εμπόδια που σπάρθηκαν στον δρόμο της...).Ήταν η πρώτη που τόλμησε να εισαγάγει το μπουζούκι για τη συνοδεία χορωδιακής μουσικής.Έτσι,σε σχέση με τα προηγούμενα,η συναυλία της Χορωδίας Τρικάλων με τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη (7.1.1964) προκάλεσε μεγάλη αίσθηση στο αθηναϊκό κοινό.Ακολούθησε καταιγισμός συναυλιών σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό (Ελβετία,Γαλλία,Σκανδιναβία). Επεξεργάστηκε πολλούς Κύκλους τραγουδιών του Θεοδωράκη («Επιτάφιος»,«Πολιτεία Α΄ και Β΄»,«Αρχιπέλαγος»,«Μικρές Κυκλάδες»,«Μπαλάντα του Αντρίκου»,«Μαουτχάουζεν»,«Το τραγούδι του νεκρού αδελφού»,«Ρωμιοσύνη», κ.λπ.).Έγραψε και δικά της τραγούδια,όπως "Τ’ όνομά σου Ειρήνη".Διετέλεσε επί σειρά ετών διευθύντρια του Εθνικού Ωδείου Τρικάλων (ήδη από τη δεκαετία του 1950) διδάσκοντας πιάνο και θεωρητικά.Περί το 1955 σχημάτισε την Πανθεσσαλική Ορχήστρα (από 35 όργανα) με μουσικούς από ωδεία,φιλαρμονικές και στρατιωτικές μπάντες των Τρικάλων,της Λάρισας και του Βόλου.Στους μαθητές της,η κόρη της Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου,ο Κων/νος Ζορμπάς,κ.ά.
Νίκος Καρακώστας
Από τους πρώτους που καθιέρωσαν το κλαρίνο στα μαγαζιά και στην δισκογραφία,δίνοντας στο όργανο αυτό την γνωστή υπόσταση,ήταν ο Νίκος Καρακώστας (1881-5/1954)Ο Νίκος ή Νικόλας Καρακώστας,όπως ήταν γνωστός,γεννήθηκε στην Κρανιά ή στον Κλεινοβό,το 1881 ή 1885 και πέθανε το 1955.Οι γνώμες για τον τόπο γέννησής του και όσα αφορούν εκείνον διχάζονται.Ο Νίκος Καρακώστας ήταν τσαρουχοποιός,όπου όμως πήγαινε,ότι και αν έκανε,είχε το κλαρίνο από κοντά.Στην αρχή είχε μια φλογέρα.Αυτοδίδακτος μουσικός ήταν.Ο πατέρας του έπαιζε βιολί στα πανηγύρια.
Δίδαξε πολλούς στο κλαρίνο.Κάποιοι από αυτούς έγιναν ξακουστοί κλαρινίστες μετέπειτα,όπως ο Τζάρας,ο ξάδελφός του και κάποιος Καρράς,ο οποίος έκανε και αυτός σε μικρή έκταση δισκογραφία και μάλιστα σε ένα δίσκο ακούγεται να φωνάζει η τραγουδίστρια: "Γεια σου Καρρά,τσιράκι του Καρακώστα!".
Και Τρικαλινούς έχει διδάξει ο Καρακώστας,όπως ο Σωτήρης Σγούρος,ο πανελληνίως γνωστός κλαρινίστας.Κάποια στιγμή τον κάλεσαν να πάει να παίξει στο κέντρο παραδοσιακής μουσικής της Αθήνας,τον φημισμένο "Έλατο".Ο Έλατος ήταν ιστορικό κέντρο,είχε μόνο δημοτικούς καλλιτέχνες και από κει περάσανε όλα τα μεγάλα ονόματα της δημοτικής μουσικής.Ήταν στην οδό Γ' Σεπτεμβρίου,στην πλατεία Λαυρίου.
Στον Έλατο ο Καρακώστας άφησε εποχή.Όταν μάθαινε ο κόσμος ότι ο Καρακώστας έπαιζε εκεί,πήγαιναν πάση θυσία!
Σακαφλιάς
«Στα Τρίκαλα στα δυο στενά, σκοτώσανε τον Σακαφλιά».Με το τραγούδι αυτό-τεράστια επιτυχία-του Βασίλη Τσιτσάνη,το οποίο ηχογραφήθηκε το 1939 από την «His Master Voice» Ελλάδος με τον ίδιο τον Τσιτσάνη και τον Στράτο Παγιουμτζή στην εκτέλεση,ο Σακαφλιάς έμελλε να γίνει πασίγνωστος σε όλη την Ελλάδα,ταυτόχρονα όμως να γεννηθεί και ο θρύλος γύρω από αυτόν και τις περιπέτειές του.
Το τραγούδι όμως του Τσιτσάνη,δεν ήταν το πρώτο που αναφέρονταν στον Σακαφλιά.Ήδη κυκλοφορούσαν «αδέσποτα» στιχάκια (εικάζεται,πως ο Τσιτσάνης,απλά έβαλε αυτά τα στιχάκια σε μια σειρά),όπως γράφει και ο Ηλίας Πετρόπουλος στο βιβλίο του «Τα ρεμπέτικα».Εκεί καταγράφει ένα τραγούδι,το οποίο-σύμφωνα με τον συγγραφέα-τού το υπαγόρευσε ένας γεροντόμαγκας Μανιάτης κατάδικος,ο Κώστας Αντωνάκος.Παλιό μουρμούρικο της φυλακής,το έλεγαν γύρω στο 1930.Οι στίχοι του όμως δεν διασώζονται ολόκληροι:«Τον Σακαφλιά σκοτώσανε
κι οι μάγκες μαραζώσανε».
Ο Πετρόπουλος,καταγράφει ένα ακόμα τραγούδι,το οποίο αναφέρεται επίσης στον Σακαφλιά:«Στα Τρίκαλα μες στη στενή,
βαρέσαν έναν μπελαλή.
Βαρέσανε τον Σακαφλιά
που ‘χε ντερβίσικη καρδιά».
Ποιος ήταν όμως ο Σακαφλιάς που έγινε διάσημος μέσω του τραγουδιού του Βασίλη Τσιτσάνη;
Εκδοχές αρκετές,αλλά και έλλειψη ισχυρών τεκμηρίων.Μια από τις πιο διαδεδομένες απόψεις,είναι ότι ο Σακαφλιάς,ήταν φυσιογνωμία της πόλης των Τρικάλων και γυναικάς,που το πάθος του για τις γυναίκες (Σακαφλιάς -σύμφωνα με τους οπαδούς αυτής της άποψης-σημαίνει φίλος της σάρκας) το πλήρωσε με τη ζωή του και εκτελέστηκε στην πλατεία της πόλης που αποτελούσε τον καθιερωμένο τόπο εκτελέσεων,καθώς ήταν ποινικός κατάδικος.Λέγεται ότι ο απλός και φτωχός κόσμος,τον αντιμετώπιζε με συμπάθεια,λόγω του ότι,«πεδίο δράσης» του αποτελούσαν αποκλειστικά οι πλούσιοι.Ο Τσιτσάνης,ενώ ήξερε την ιστορία,τον έβαλε να τον σκοτώνουν στα «δυο στενά» (ενδεχομένως λόγω «ποιητικής αδείας»),συγκεκριμένο τόπο των Τρικάλων,ο οποίος τοποθετούνταν στα όρια των συνοικιών Βαρούσι και Μανάβικα,που αποτελούσαν τότε την παλιά πόλη των Τρίκαλων. Λέγεται ότι,ο Σακαφλιάς είχε συλληφθεί (κατόπιν πληρωμένης-από κάποιον απ’ τους πλούσιους στόχους του-προδοσίας) στα όρια της συνοικίας Βαρούσι και πιθανολογείται,πως ίσως γι’ αυτό ο Τσιτσάνης να τοποθέτησε εκεί τον θάνατό του.
Πέραν όμως απ’ αυτήν την άποψη και την καταγραφή του Πετρόπουλου,υπάρχουν κι άλλες εκδοχές,σχετικές με την ταυτότητα του Σακαφλιά,με διάφορες παραλλαγές,απ’ τις οποίες,δύο από τις επικρατέστερες, είναι οι ακόλουθες:Πρώτη εκδοχή
Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή,το πραγματικό του όνομα ήταν Χαρίλαος Χαραλάμπους.Καπνεργάτης αρχικά και για ένα διάστημα,συνεργαζόμενος στη συνέχεια με τον αδελφό του στο Θησείο σε ένα οινοπωλείο (το οποίο έκλεισε γρήγορα μετά την καταδίκη σε εξαετή φυλάκιση του αδελφού και συνεταίρου του),μετά επιστάτης του Δήμου στην οδοποιία,πωλητής φρούτων στην αγορά έπειτα και άνεργος ή περιστασιακά εργαζόμενος τελευταία,μετά από ένα ατύχημα που είχε. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες μαρτυρίες ήταν ψηλός,μελαχρινός,περήφανος,καλός μάγκας και ωραίος άντρας.
Το 1931 ο Σακαφλιάς,άνεργος,παντρεμένος,πατέρας 6 μικρών παιδιών και χήρος ήδη (η γυναίκα του έχει πεθάνει από φυματίωση),έχοντας παράλληλα και τη φροντίδα της ηλικιωμένης μητέρας του,κατοικεί με νοίκι σε ένα σπίτι στο Θησείο,του οποίου ιδιοκτήτης είναι ο Βασιλάκης. Αδυνατεί όμως να πληρώσει το νοίκι και ο ιδιοκτήτης τού κάνει για δεύτερη φορά έξωση από το σπίτι.Στην απολογία του στο δικαστήριο ο Σακαφλιάς θα πει πως μετά τον θάνατο της γυναίκας του παρασύρθηκε από ένα αυτοκίνητο και χτυπήθηκε σε πολλά μέρη του σώματός του,με αποτέλεσμα όχι μόνο να μη μπορεί να πληρώσει τα νοίκια που χρωστούσε,αλλά ούτε καλά-καλά να συντηρήσει την πολυμελή οικογένειά του.Και πως ανάλγητος ο ιδιοκτήτης μπροστά στη δυστυχία του,του έκανε έξωση για πρώτη φορά,η οποία όμως απορρίφτηκε,μιας και κατάφερε στο μεταξύ να συγκεντρώσει το ποσό που χρωστούσε και να το δώσει στον ιδιοκτήτη του σπιτιού.Επειδή όμως και πάλι στη συνέχεια καθυστέρησε μερικά νοίκια,μαζί και «τους φόρους Ούλεν και οδοστρωμάτων»,ο ιδιοκτήτης τού έκανε για δεύτερη φορά έξωση.Ο Σακαφλιάς δεν πήγε στο δικαστήριο,δικάστηκε ερήμην του και έτσι γυρίζοντας ένα μεσημέρι σπίτι του,βρήκε τα λιγοστά τους πράγματα,τα παιδιά και την ηλικιωμένη μάνα του στο δρόμο.
Υποστήριξε πως δεν αντέδρασε εκείνη τη στιγμή κατά του ιδιοκτήτη,παρά το θυμό του,αλλά κοίταξε να μεταφέρει τη φαμίλια και τα λιγοστά τους πράγματα σε μια ξύλινη παράγκα που είχε στην Αγία Παρασκευή,εκεί που είχε πεθάνει η γυναίκα του.Και πως παρατηρώντας ότι ο ιδιοκτήτης του είχε κρατήσει το χωνί του φωνογράφου,μια εταζέρα και ένα χράμι,πήγε στο μαγαζί που διατηρούσε για να τα ζητήσει.Εκεί υποστήριξε πως προκλήθηκε από τον ιδιοκτήτη,πως ακολούθησαν διαπληκτισμοί μεταξύ τους,πως το φονικό όργανο,το μαχαίρι,ήταν του θύματος,πως βρισκόταν σε άμυνα και πως το φονικό έγινε όταν–στην προσπάθειά του να αμυνθεί–το μαχαίρι γύρισε και κτύπησε το θύμα,τον ιδιοκτήτη του σπιτιού.Επέμεινε μάλιστα πως δεν μετανιώνει για την πράξη του αυτή.Η απολογία του αυτή δεν έπεισε το δικαστήριο.Ο φόνος θεωρήθηκε εκ προμελέτης.Έπαιξε ρόλο και ο πρότερος βίος του Σακαφλιά,η εμπλοκή του σε παραβάσεις του ποινικού κώδικα,σε διαρρήξεις,μικροκλοπές και παράνομη οπλοφορία και η χρήση από αυτόν και άλλων ονομάτων πέραν του κανονικού επωνύμου του Χαραλάμπους,όπως: Σακαβιάς ή Σακαφιάς ή ή Σακαφλιάς ή Καραμιχάλης.Έτσι,μετά την καταδίκη του από το δικαστήριο,οδηγήθηκε στις φυλακές Τρικάλων,το 1931.Στις φυλακές Τρικάλων θα έπεφτε δολοφονημένος από έναν συγκρατούμενό του και αιτία αυτού του φονικού ήταν το βιδάνιο της φυλακής.Όπως γινόταν σχεδόν σε κάθε φυλακή του Μεσοπολέμου,οι κρατούμενοι έπαιζαν παράνομα παιχνίδια.Βιδάνιο ή γκανιότα έλεγαν το κατακράτημα ποσοστών που έκανε ο τσιρίμπασης,ο πιο νταής στην ομάδα των φυλακισμένων,ο «αρχηγός», σε αυτούς που έπαιζαν χαρτιά ή μπαρμπούτι.Κάθε φυλακή είχε έναν τσιρίμπαση και η γκανιότα ή βιδάνιο που αποκόμιζε από τα παιχνίδια αυτά ο τσιρίμπασης ήταν ένα αρκετά σεβαστό ποσό.Ο Σακαφλιάς έγκλειστος πια στη φυλακή των Τρικάλων παρατηρούσε τους κατάδικους που έπαιζαν πολύ μπαρμπούτι και το βιδάνιο που τράβαγε από αυτούς ο τσιρίμπασης και είχε τη φαεινή ιδέα να το διεκδικήσει ο ίδιος για λογαριασμό του, να πάρει αυτός τη θέση του τσιρίμπαση.Δεν ήξερε όμως καλά τους νόμους του υπόκοσμου,τους κανόνες της μαγκιάς,που έλεγαν πως για να κάνεις στη φυλακή τον τσιρίμπαση,τον μπαρμπουτιέρη,έπρεπε να σε έχουν ακουστά τουλάχιστον οι μισοί κατάδικοι και μάλιστα το όνομά σου να τους προκαλεί και φόβο και θαυμασμό.
«…βρε Αντωνίτση κερατά
συ σκότωσες το Σακαφλιά».
Όλες οι μαρτυρίες συγκλίνουν στον Αντωνίτση ως φονιά του Σακαφλιά.Ο Μπαγιαντέρας ανέφερε πως ο ίδιος ο Αντωνίτσης ήταν ο τσιρίμπασης της φυλακής των Τρικάλων,αυτός έπαιρνε το βιδάνιο,άρα απ’ αυτόν τον ίδιο διεκδίκησε ο Σακαφλιάς την «αρχηγία» και ό,τι αυτή συνεπαγόταν,με αποτέλεσμα τη δολοφονία του από τον Αντωνίτση.Ο Πετρόπουλος πάλι μεταφέρει τη μαρτυρία ενός κατάδικου,δις ισοβίτη,του Σωτήρη Γκόγκου,ο οποίος-σύμφωνα με τα λεγόμενά του-ήταν αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας του Σακαφλιά.Σύμφωνα με τη δική του μαρτυρία,άλλος (ο οποίος δεν κατονομάζεται) ήταν ο τσιρίμπασης της φυλακής και όταν είδε στο πρόσωπο του Σακαφλιά την επερχόμενη απειλή να χάσει το βιδάνιο,έβαλε τον Αντωνίτση να τον σκοτώσει.Επομένως,σύμφωνα με αυτή τη μαρτυρία,ο Αντωνίτσης ήταν το εκτελεστικό όργανο της προσχεδιασμένης αυτής δολοφονίας.Ο Αντωνίτσης περιγράφεται ως ένας γεροντόμαγκας,με καλό όνομα στον κόσμο του κουρμπετιού,τον οποίο και υπολόγιζαν και σέβονταν οι άλλοι γιατί οι εξηγήσεις του ήταν πολύ μπεσαλήδικες.Άλλο ένα σημείο τριβής είναι ο τόπος όπου έγινε η δολοφονία του Σακαφλιά,ο οποίος -σύμφωνα με το τραγούδι του Τσιτσάνη-είναι τα «Δυο Στενά». Είναι εξακριβωμένο πως ο Σακαφλιάς δολοφονήθηκε μέσα στη φυλακή των Τρικάλων.Με την άποψη αυτή συμφωνούν όλες οι υπάρχουσες αξιόπιστες μαρτυρίες:
- Του Μπαγιαντέρα,όπως καταγράφεται στο βιβλίο του Κώστα Χατζηδουλή: «Βασίλης Τσιτσάνης – η ζωή μου, το έργο μου», από τις εκδόσεις «Νεφέλη».
- Του Ηλία Πετρόπουλου στο βιβλίο του «Τα ρεμπέτικα».
- Περιοδικό «Τρικαλινή Έκφραση» (Αύγουστος – Ιούλιος 1994),Βασίλης Πάνου.
«Δυο Στενά» ονόμαζαν δυο στενούς διαδρόμους ανάμεσα στο κυρίως κτήριο και τον ψηλό, εξωτερικό,τοίχο.Λέγεται πως στα «Δυο Στενά» γίνονταν συχνά οι εκβιασμοί και τα καθαρίσματα,οι τραυματισμοί και οι φόνοι.
Ο Αντωνίτσης σκότωσε τον Σακαφλιά με το χερούλι,την ουρά,ενός τηγανιού.Η ουρά του τηγανιού υπήρξε ένα τρομερό παραδοσιακό όπλο της φυλακής.Έπαιρναν το τηγάνι,έκοβαν τα τρία πριτσίνια που στερέωναν την ουρά και στη συνέχεια την ακόνιζαν στις πλάκες της φυλακής,μέχρι να γίνει τόσο κοφτερή όπως το ξυράφι.Το έγκλημα,απ’ ότι φαίνεται,προσχεδιάστηκε καλά.Κάποιος πλησίασε από την αυλή και φώναξε τον Σακαφλιά δήθεν για να του πει κάτι.Ο Σακαφλιάς πήγε στο παράθυρο κι έσκυψε για να δει,γιατί ο τοίχος ήταν πολύ χοντρός και το παράθυρο βρισκόταν σε βαθούλωμα.Καθώς ήταν σκυμμένος,ο Αντωνίτσης χωρίς να γίνει αντιληπτός από τον ίδιο το Σακαφλιά τον πλησίασε από πίσω και του κάρφωσε την ουρά στην πλάτη.Η ουρά διαπέρασε το σώμα του Σακαφλιά και βγήκε από το στήθος του.Ο Αντωνίτσης,όταν γέρος πια γύρισε στον Πειραιά-σύμφωνα με τον Πετρόπουλο-ήταν απομονωμένος και περιφρονημένος από όλους.Λέγεται πως αυτοκτόνησε πηδώντας μπροστά σ’ ένα τρένο των ΣΠΑΠ.
Δεύτερη εκδοχή
Θωμάς Καβλιάς.Σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου «Ο θρυλικός Σακαφλιάς»,Δημήτρη Τσιγάρα,ο Σακαφλιάς ήταν ο Θωμάς Καβλιάς από το Καλλιφώνι της Καρδίτσας και επικαλείται προς τούτο,άρθρο της εφημερίδας ΣΚΡΙΠ της 6-7-1924,όπου στην σελίδα 5 καταγράφεται με λεπτομέρειες ένα φονικό που έγινε στην περιοχή…
Η Θεσσαλία ολόκληρος προ ολίγων μηνών συνεταράχθει από μίαν τραγωδίαν ομοίαν της οποίας δεν συναντώμεν εις τα εγκληματολογικά χρονικά της χώρας μας.Μια οικογένειεα αποτελούμενη από τον πατέρα,την μητέρα και δυο κορίτσια,εκοιμήθησαν το βράδυ δια να μην εξυπνήσουν πλέον.Όταν την πρωίαν η ώρα είχε περάσει και η θύρα της οικίας όπου συνέβη το ζήτημα δεν ήνοιξε,οι κάτοικοι του χωρίου Καλλιφωνίου της Καρδίτσης την διέρρηξαν και εισήλθον.
Και είδον...
1) Τον αρχηγόν της οικογενείας Θωμάν Καβλιάν,φέροντα σφαίραν εις την κεφαλήν και τέσσαρες εως πέντε μαχαιριές εις το στήθος.
2) Την σύζυγόν του,Μαγδαληνήν,με σφαίραν εις την κεφαλήν και με 4 μαχαιριές εις το στήθος,άλλας εις τους βραχίονας και άλλας εις τας χείρας.
3) Την θυγατέραν των Βασιλικούλαν,ετών δεκατριών,με σφαίραν εις την κεφαλήν και τέσσαρας μαχαιριές επί του σώματος και άλλων εις τον ομφαλόν.Εκ της πληγής ταύτης,εχέθησαν τα έντερα του θύματος.
4) Την μικροτέραν κόρην της οικογενείας Χρυσούλαν,δεκαετή μόλις με σφαίραν εις την κεφαλήν.Και τραύματα δια μαχαίρας εις το σώμα και τον ομφαλόν.
Φυσικόν ήτο η θέα τον αιμορφύτων και κρεουργημένων πτωμάτων,το ξεκλήρισμα μιας ολοκλήρου οικογενείας να σκορπίσει την φρίκην εις τους ειρηνικούς κατοίκους του γραφικού χωριού του Θεσσαλικού κάμπου.Και αμέσως μετά την φρίκην,η απορία:Ποιος είχε τόσο μίσος εναντίον του δολοφονηθέντος και να μην αρκεσθή εις τον φόνον του αλλά να δολοφονήση και την γυναίκα του,αλλά να δολοφονήση και τη γυναίκα του και τα μικρά του παιδιά;
Όλοι οι Καλιφωνίται συνεφώνησαν εις το ότι ο δράστης της στυγεράς δολοφονίας ήτο κάποιος εικοσιπέντε χρονών,εις τον εκ του χωριού Γουλόπουλος ονόματι.
Και επειδή αυτός ήτο στραβολαίμης–το χωρίον ολόκληρον μια φωνή έλεγε: Φονιάς είναι ο στραβολαίμης.
Αλλ’ αυτός ο στραβολαίμης,ο έχων ψυχήν θηρίου,τι ήτο; Όπως κατετέθη εις την δίκην–η οποία εγένετο προ δεκαημέρου εν Τρικάλλοις–ήτο τύπος σπατάλου και εκβιαστού.
Ο εξάδελφος του θύματος Γ. Καβλιάς,κατέθεσε περί του βίου και της πολιτείας του ανδρός,τον οποίον βλέπεται εις την φωτογραφίαν,ληφθείσαν ενώ ούτος ευρίσκετο εις την φυλακήν,τα εξής:
Ο Γουλόπουλος γύριζεν χωρίς να εργάζεται και ένα μήνα προ του εγκλήματος πωλήσας τα καπνά των οικείων εσπατάλησε 10.000–11.000 δραχμές εις γλέντια και καφεσαντάν.Έπερνε δανικά και δεν τα έδιδε.Ο φονευθείς τον εδάνεισε πολλάκις συνέτρεχε δε και την οικογένειά του.Επήρε και από τον εξ Αμερικής ελθόντα εξάδελφόν του 1000 δραχμές τας οποίας εσπατάλησεν εις τα καφωδεία.Τας τελευταίας ημέρας προ του εγκλήματος,λόγω των σχέσεών του με το θύμα εγνώριζεν,ότι τούτο είχε 30.000 δραχμάς εκ πωλήσεως καπνού.Και προέβη εις το έγκλημα δια να τας πάρη.
Τα της σπατάλου ζωής του Γουλοπούλου, διαπιστούνται και παρ’ άλλων μαρτύρων.
- Αυτός και για χίλιες δραχμές θα σκότωνεν άνθρωπο,κατέθετεν εις μάρτυρας.
Και δια του στόματος πάντων των μαρτύρων,παρελαύνει ο βίος του Γουλοπούλου,σπαταλώμενος μαζί με τα χρήματα της οικογενείας του και των φίλων του παρ’ ων εδανείζετο μεταξύ των καφωδείων και των ταβερνείων...
Σύμφωνα με έναν συγγενή του Καβλιά (εγγονός του αδερφού του),τον Κωνσταντίνο Καλιά (το σόι Καβλιά άλλαξε το επώνυμο,για ευνόητους λόγους),«Ο Θωμάς Καβλιάς,ο Γουλόπουλος και ο Τριγώνης ήταν φίλοι και κάνανε μαζί διάφορες κλοπές,ληστείες και απατεωνιές.Για κάποιο λόγο τα χάλασαν στη μοιρασιά και για λόγους εκδίκησης ο Γουλόπουλος και ο Τριγώνης σκότωσαν τον Καβλιά και ξεκλήρισαν ολόκληρη την οικογένειά του.Μπαίνοντας το βράδυ στο σπίτι,ο Γουλόπουλος και ο Τριγώνης,άρχισαν να μαχαιρώνουν πρώτα τον Θωμά Καβλιά.Την γυναίκα του την σκότωσαν στην προσπάθειά της να τους εμποδίσει,ενώ τα παιδιά του τα σκότωσαν γιατί είδαν το έγκλημα και θα τους πρόδιδαν.Μάλιστα πριν σκοτώσουν τα δύο κοριτσάκια τα ρώτησαν, αν τους γνωρίζουν;Όταν τα κορίτσια απάντησαν κλαίγοντας, «ναι σας γνωρίζουμε»!τότε τα σκότωσαν κι αυτά με τα μαχαίρια.Στο τέλος για να είναι σίγουροι οι δολοφόνοι ότι είναι όλοι νεκροί τους πυροβόλησαν με πιστόλι και τους τέσσερις στα κεφάλια,τους έδωσαν τη χαριστική βολή.Ο Θωμάς Καβλιάς είχε καλή περιουσία την οποία μοιράστηκαν μετά τέσσερις κληρονόμοι του...»
Ο Ηλίας Πετρόπουλος στο βιβλίο του «Τα ρεμπέτικα» αναφέρεται στην χρονολογία της δολοφονίας του Σακαφλιά ως εξής: «Σύμφωνα με τους θρύλους του υποκόσμου,ο Γιώργος Σακαφλιάς,(ή Σαρκαφλιάς ή Σακαβλιάς) ήτανε τύπος της παρανομίας,που τον σκότωσε το 1924,ο Αντωνίτσης».Στην εκδοχή του Μπαγιαντέρα,στο βιβλίο του Κώστα Χατζηδουλή με τίτλο «Βασίλης Τσιτσάνης–η ζωή μου, το έργο μου»,ο Μπαγιαντέρας αφηγείται σχετικά:«Όταν έγινε το έγκλημα ο Βασίλης ήταν μωρό παιδάκι και μετά φαίνεται άκουσε για το φόνο από άλλους παλιότερους στα χρόνια και έγραψε το τραγούδι».
Ο Βασίλης Τσιτσάνης γεννήθηκε το 1917 και όταν έγινε το έγκλημα ήταν επτά χρονών.Άρα σύμφωνα με τον Ηλία Πετρόπουλο,τον Μπαγιαντέρα και τους θρύλους του υποκόσμου,η χρονολογία της δολοφονίας του Σακαβλιά συμπίπτει με το δημοσίευμα του ΣΚΡΙΠ και τη δολοφονία του Θωμά Καβλιά η οποία έγινε το 3 Μαρτίου 1924.
Τη δεκαετία του 1930 στη λαϊκή μουσική της Ελλάδας κυριαρχούσε ο Παπάζογλου και ο Βαμβακάρης,οι οποίοι έγραφαν τραγούδια του υποκόσμου,μάγκικα και χασικλίδικα.Ο Τσιτσάνης επηρεασμένος από αυτά τα ρεμπέτικα τραγούδια του Βαγγέλη Παπάζογλου και του Μάρκου Βαμβακάρη τα οποία άκουγε από τα γραμμόφωνα έφηβος στα Τρίκαλα,θέλει να γράψει κι αυτός τέτοια τραγούδια.Πρέπει όμως να βρει δικά του θέματα.Ρίχνοντας μια ματιά γύρω του,στο δικό του χώρο,τα ανακαλύπτει.Ο απόηχος ενός εγκλήματος που έγινε το 1924 και είχε συγκλονίσει την περιοχή, αποτελεί έμπνευση και καλή ευκαιρία για τη δημιουργία ενός τέτοιου τραγουδιού.Ο Τσιτσάνης παίρνει το θύμα του εγκλήματος,αυτόν τον τραγικό τύπο και τον κάνει ήρωα του τραγουδιού του.Ο Θωμάς Καβλιάς που δολοφονήθηκε μαζί με ολόκληρη την οικογένειά του,γίνεται ο ήρωας του τραγουδιού.Έτσι,γράφει το τραγούδι «Ο ΣΑΚΑΒΛΙΑΣ» και το ηχογραφεί το 1938…
«Στα Τρίκαλα στα δυο στενά,
σκοτώσανε τον Σακαβλιά.
Δυο μαχαιριές του δώσανε
και κάτω τον ξαπλώσανε.
Τέτοιο δερβίσικο παιδί,
τον κλαίμε όλοι μας μαζί.
Δεν τον ξεχνάμε βρε παιδιά
τον φίλο μας τον Σακαβλιά»
Λόγω της προκλητικότητας του ονόματος Καβλιάς (=Καύλα–καυλιάρης–ο υπερβολικά φιλήδονος) ο Τσιτσάνης ενδεχομένως να πρόσθεσε μπροστά στο όνομα τη συλλαβή «Σα» και από Καβλιάς να το έκανε Σακαβλιάς.Ενδεχομένως όμως το όνομα να προέκυψε από Καβλιάς σε Σακαβλιάς εκ παραφθοράς καθότι υπέστη πολλές διαμορφώσεις λόγω της προφορικής διάδοσης από στόμα σε στόμα.Έτσι εξηγούνται και οι διαφορετικές αποδόσεις του ονόματος Καβλιάς,Σακαβλιάς,Σαρκαφλιάς,Σακαφλιάς.Όσον αφορά για τον τόπο του εγκλήματος,σύμφωνα με το δημοσίευμα,ο Θωμάς Καβλιάς δολοφονήθηκε στο σπίτι του,στο χωριό Καλλιφώνι της Καρδίτσας.
Πρέπει να επισημάνουμε ότι το 1924 που έγινε το έγκλημα, η Καρδίτσα διοικητικά υπάγονταν, ως επαρχία στο νομό Τρικάλων.Ο νομός Καρδίτσας συγκροτήθηκε το 1944.
Το αποτρόπαιο έγκλημα πήρε διαστάσεις και συγκλόνισε την κοινωνία των Τρικάλων αλλά και το Πανελλήνιο κατά τη διάρκεια της εκδίκασης της υπόθεσης των δολοφόνων,Γουλόπουλου και Τριγώνη.Η δίκη διεξήχθη στα δικαστήρια των Τρικάλων,τον Ιούλιο του 1924 και καταγράφηκε στη συνείδηση των κατοίκων ως έγκλημα των Τρικάλων.Ο Τσιτσάνης φτιάχνοντας το τραγούδι του, τον τόπο του εγκλήματος τον περιγράφει με το δίστιχο:
«Στα Τρίκαλα στα δυο στενά,
σκοτώσανε τον Σακαβλιά».
Εδώ ο Τσιτσάνης με την φράση «στα δυο στενά» δεν κυριολεκτεί, και δεν εννοεί στενά δρομάκια,ούτε εννοεί την φυλακή «στενή» αλλά περιγράφει με ποιητικό λόγο γενικότερα τον τόπο δυστυχίας.Τον όρο «στενά» τον συναντούμε σε πολλές περιπτώσεις στην ποίηση και στη στιχουργία, σαν «τόπο δυστυχίας».Υπάρχουν μερικά παραδείγματα άλλων ποιητών και στιχουργών που χρησιμοποιούν τον ποιητικό όρο «στενά».
Ένα άλλο στοιχείο που δένει με την υπόθεση Καβλιά ο θρύλος του Σακαφλιά είναι το επάγγελμά του.Πολλές φήμες φέρουν τον Σακαβλιά να ασκεί το επάγγελμα του καπνεργάτη.Στο Καλλιφώνι οι αγρότες ασχολούνται με την καπνοκαλλιέργεια και σύμφωνα με το δημοσίευμα του ΣΚΡΙΠ έχουμε την αναφορά η οποία λέει:«Τας τελευταίας ημέρας προ του εγκλήματος,λόγω των σχέσεών του με το θύμα εγνώριζεν,ότι τούτο είχε 30.000 δραχμάς εκ πωλήσεως καπνού.Και προέβη εις το έγκλημα δια να τας πάρη».Ο Θωμάς Καβλιάς λοιπόν ήταν αγρότης, καπνοπαραγωγός.
Ευάγγελος Αβέρωφ
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα τον Οκτώβριο του 1910.Η καταγωγή του είναι από την οικογένεια Αβέρωφ του Μετσόβου.Πτυχιούχος της Νομικής και διδάκωρ Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λωζάνης στην Ελβετία.Το 1940 έγινε νομάρχης στην Κέρκυρα.Το 1946 εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής Ιωαννίνων μέχρι το 1964.Διατέλεσε υπουργός Εφοδιασμού,Εθνικής Οικονομίας,Εμπορίου,Γεωργίας και Εξωτερικών.Το 1974 έγινε υπουργός Εθνικής Άμυνας ως το 1981.Το 1981 εκλέχτηκε αρχηγός του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας και από το 1984 επίτιμος πρόεδρός της.Με πρωτοβουλίες του ιδρύθηκε το ίδρυμα του Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα,που λειτουργεί στην Κηφισιά.Ο ίδιος διετέλεσε πρώτος και ισόβιος πρόεδρος του ιδρύματος.
Έφερε τον κληρονομικό τίτλο του Βαρώνου.Ομιλούσε γαλλικά,αγγλικά και ιταλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος Κηφισιάς.Τιμήθηκε με τον Μεγαλόσταυρο του Φοίνικος από τον Βασιλέα Παύλο καθώς και με ισάξιους Μεγαλόσταυρους άλλων Χωρών.Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο υπηρέτησε σε ομάδες δολιοφθορών,ανακλήθηκε το 1941 και διορίστηκε Νομάρχης Κερκύρας.Τον Μάιο του 1941 ίδρυσε με έδρα την Λάρισα την οργάνωση Φιλική Εταιρεία,που είχε ως στόχο την καταπολέμηση των Κουτσόβλαχων του Πριγκιπάτου της Πίνδου.Το 1942 συνελήφθη και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία.Το 1943 δραπέτευσε και παρέμεινε στην Ιταλία επικεφαλής ελληνικής αντιστασιακής οργάνωσης.Το 1944 επιστρατεύθηκε με τον βαθμό του επίκουρου υποπλοιάρχου υπηρετώντας μέχρι το τέλος του πολέμου στην Ελληνική Στρατιωτική Αποστολή της Ρώμης.
Πέθανε στις 2 Ιανουαρίου 1990.Η οικουμενική κυβέρνηση του Ξενοφώντα Ζολώτα, για να τον τιμήσει,πρότεινε να κηδευτεί με δημόσια δαπάνη και με τιμές εν ενεργεία Πρωθυπουργού. Όμως η οικογένειά του αφού ευχαρίστησε την κυβέρνηση,ανακοίνωσε πως επιθυμία του ήταν η λιτή και απέριττη ταφή,όπως ακριβώς ήταν και η ζωή του.Η κηδεία του έγινε την Πέμπτη 4 Ιανουαρίου 1990 στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Σοφία Σακοράφα
Γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 29 Απριλίου 1957 και είναι μία από τις κορυφαίες αθλήτριες του στίβου.Άρχισε να ασχολείται με τον αθλητισμό σε ηλικία 15 ετών,αγωνιζόμενη με τα χρώματα του Γ.Σ. Τρικάλων.Στις 26 Σεπτεμβρίου 1982 στο διεθνές μήτινγκ «Βαρδινογιάννεια» στα Χανιά,πέτυχε παγκόσμιο ρεκόρ με επίδοση 74,20 μέτρα.Η επίδοση αυτή παρέμεινε πανελλήνιο ρεκόρ μέχρι την εισαγωγή του νέου τύπου ακοντίου,οπότε και όλα τα ρεκόρ μηδενίστηκαν.
Συνολικά πέτυχε 17 φορές πανελλήνιο ρεκόρ,βελτιώνοντάς το συνολικά πάνω από 30 μέτρα.Είναι απόφοιτη της Εθνικής Ακαδημίας Σωματικής Αγωγής Θεσσαλονίκης (σήμερα ΤΕΦΑΑ)
Όταν αποχώρησε από τον αθλητισμό ασχολήθηκε με την πολιτική.Εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ στη Β' Αθήνας με 33.503 σταυρούς προτίμησης στις εκλογές του 2007).
Στην ονομαστική ψηφοφορία που διεξήχθη στη 6 Μαΐου 2010 για το νομοσχέδιο σχετικά με το μηχανισμό στήριξης της Ε.Ε. και του Δ.Ν.Τ. και για τα έκτακτα μέτρα που υποχρεώθηκε να πάρει η χώρα για να μην χρεοκοπήσει,διαγράφτηκε από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ,καθώς δήλωσε «παρών» μαζί με τον Γιάννη Δημαρά και τον Βασίλη Οικονόμου που επίσης δήλωσαν «παρών»,ξεφεύγοντας από την κομματική γραμμή που είχε ορίσει ο αρχηγός του κόμματος Γιώργος Παπανδρέου.Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε με 172 ψήφους υπέρ, 121 κατά και 3 παρών.
Χρήστος Παπανικολάου
Γεννήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 1941 στα Τρίκαλα και είναι παλαίμαχος αθλητής του επί κοντώ,4ος Ολυμπιονίκης στους Αγώνες του Μεξικού το 1968.Μετά την αθλητική του καριέρα απασχολήθηκε ως προπονητής και συγγραφέας.Ξεκίνησε από τον Γ.Σ. Τρικάλων ενώ αργότερα εντάχθηκε στον Παναθηναϊκό.Κυριάρχησε στο άθλημά του για πολλά χρόνια όχι μόνο στην Ελλάδα όπου ήταν 13 φορές Πανελληνιονίκης με τον Παναθηναϊκό (από το 1961 έως το 1977 με κάποια διαλείμματα),αλλά και στο εξωτερικό,με οκτώ Βαλκανικούς τίτλους,δυο χρυσά σε Μεσογειακούς Αγώνες το 1967 και το 1971 και αργυρό μετάλλιο στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα το 1966.Το 1967 στέφθηκε επίσης πρωταθλητής Ελλάδας στο δέκαθλο,ενώ ανακηρύχτηκε αθλητής της χρονιάς το 1965,1966,1967,1968,1970.
Το 1968 στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού έχασε το χάλκινο μετάλλιο για 5 εκατοστά από τον ανατολικογερμανό Νόρντβιγκ που ξεπέρασε το 5.40,αλλά απέδειξε την παγκόσμια κλάση του δυο χρόνια αργότερα,όταν κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ στο επί κοντώ με 5.49 μ. στις 24 Οκτωβρίου 1970.Πρόκειται για το πρώτο παγκόσμιο ρεκόρ Έλληνα αθλητή του στίβου.Σύμφωνα με τα αρχεία της Στάζι,το 1968 ο 3ος Νόρντβιγκ και ο 2ος Σιπρόφσκι (Δ. Γερμανία),είχαν κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών.
Διετέλεσε πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Ολυμπιονικών.
Στέφανος Σαράφης
Γεννήθηκε στα Tρίκαλα στις 26 Οκτωβρίου 1890.Φοιτητή της Νομικής,κατατάσσεται ως λοχίας τριετούς θητείας στο 5ο σύνταγμα πεζικού των Tρικάλων.Από τον Οκτώβριο του 1912 ο Σαράφης συμμετέχει με το 5ο σύνταγμα στην απελευθερωτική εξόρμηση των Bαλκανικών πολέμων.Με την συνομολόγηση της ειρήνης και μετά από σύντομη φοίτηση στη Σχολή υπαξιωματικών,προάγεται σε ανθυπολοχαγό.Το 1927 αναλαμβάνει υποδιοικητής και διευθυντής σπουδών στη Σχολή Ευελπίδων.Tο 1931,συνταγματάρχης πλέον, διορίζεται στρατιωτικός ακόλουθος στο Παρίσι.
Διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην κινήσεις για την υπεράσπιση της δημοκρατίας ως μέλος της ηγετικής τριανδρίας (μαζί με τον στρατηγό Bλάχο και τον πλοίαρχο Kολιαλέξη) η οποία θα συντόνιζε πολιτικά και στρατιωτικά τις δυνάμεις που επεχείρησαν,ανεπιτυχώς,με το Kίνημα της 1ης Μαρτίου 1935 να αποτρέψουν την προδιαγεγραμμένη επιστροφή του Βασιλειά.Καταδικάστηκε σε ισόβια δεσμά,με ψήφους τρεις έναντι δύο που ζητούσαν την εκτέλεσή του.Στις φυλακές Αιγίνης θα κάνει την πρώτη του άμεση γνωριμία με τους κομμουνιστές.Tον Σεπτέμβρη του 1937 εξορίζεται στη Μήλο απ' όπου απολύεται μόνο με την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940,στον οποίο η κυβέρνηση Μεταξά δεν επέτρεψε τη συμμετοχή του.Τον Οκτώβριο του 1942,μαζί με τους Nεόκοσμο Γρηγοριάδη,Σταμάτη Xατζήμπεη,Σίμο Bλάχο και Γιάννη Πανόπουλο,ιδρύει την οργάνωση ΑΑΑ («Αγών-Απελευθέρωσις-Ανεξαρτησία»).Tο Ιανουάριο του 1943 αναχωρεί για τη Λάρισα με σκοπό να αναλάβει την ηγεσία του αντιστασιακού αγώνα στη Θεσσαλία υπό τις διαταγές του Συμμαχικού Στρατηγείου. Όταν φτάνει στα Tρίκαλα τη νύχτα της 1ης Μαρτίου του 1943 αφοπλίστηκε από τον ΕΛΑΣ.Tις επόμενες μέρες,ζώντας από κοντά τον ΕΛΑΣ,ο Σαράφης θα αποφασίσει να συνταχθεί μαζί του.H Kεντρική Επιτροπή του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ θα αποφασίσει τη συγκρότηση τριμελούς Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ με τον Σαράφη αρχηγό,τον Bελουχιώτη καπετάνιο και τον Σαμαρινιώτη εκπρόσωπο του ΕΑΜ.Μετά τον πόλεμο εκλέγεται το 1951 βουλευτής της ΕΔΑ της οποίας αναλαμβάνει οργανωτικός γραμματέας.Tο 1956 επανεκλέγεται βουλευτής Μαγνησίας.Tο νήμα της ζωής του κόπηκε το μεσημέρι της 31ης Μαϊου του 1957 από αυτοκίνητο που οδηγούσε αμερικανός σμηνίας στην παραλιακή λεωφόρο,στο ύψος του Αλίμου,όπου έμενε ο Σαράφης.H γυναίκα του Μάριον,που τραυματίστηκε σοβαρά στο ίδιο δυστύχημα, πάντα θα υποστηρίζε ότι επρόκειτο για δολοφονία.Δημήτρης Γεωργαλής
Γεννήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 1974,στα Τρίκαλα και ήταν αθλητής στο σωματείο ΠΑΣ Τρίκκη Τρικάλων.Κατατάγει 4ος Ολυμπιονίκης στο Σίδνεϊ 2000 (αγώνισμα Ομαδικό σπριντ-ποδηλασία πίστας). Για πρώτη φορά ήρθε σε επαφή με την ποδηλασία το Νοέμβριο του 1987.Είναι Ανθυπολοχαγός στον Ελληνικό Στρατό.Διεθνείς Διακρίσεις
Ολυμπιακοί Αγώνες
7ος στα 1000μ. ατομικής χρονομέτρησης,το 1996 (Ατλάντα)
6ος στα 1000μ. ατομικής χρονομέτρησης,το 2000 (Σίδνεϊ)
4ος στο Ολυμπιακό Σπριντ,το 2000 (Σίδνεϊ)
8ος στο Ομαδικό Σπριντ,το 2004 (Αθήνα)
Άλλοι Αγώνες
2ος (ασημένιο μετάλλιο)στο Ολυμπιακό σπριντ, στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πίστας 1996
3ος (χάλκινο μετάλλιο) στα 1000μ. ατομικής χρονομέτρησης,στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πίστας 1996
3ος (χάλκινο μετάλλιο) στο Ολυμπιακό Σπριντ,στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πίστας 1997
3ος (χάλκινο μετάλλιο) στο Ολυμπιακό Σπριντ,στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πίστας 2001
3ος (χάλκινο μετάλλιο) στο Ολυμπιακό Σπριντ,στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πίστας 2003
4ος στο Ολυμπιακό Σπριντ,στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα 1996
Σχέση με τα Τρίκαλα είχε ο Γεωργ. Κονδύλης,που καταγόταν από τον Προυσό της Ευρυτανίας και υπήρξε μια πολυκύμαντη προσωπικότητα ξεκινώντας από εθελοντής στρατιώτης έφθασε στα ύπατα αξιώματα (στρατηγού,υπουργού,πρωθυπουργού,αντιβασιλέως).
Συνδέεται με τα Τρίκαλα ως προς τα εξής:
α) Εκλέχτηκε τρεις φορές βουλευτής Τρικάλων κατά τις εκλογές της 25-9-1932,της 5-3-1933 και της 9-6-1935 β) Ενταφιάστηκε στα Τρίκαλα,όπου ο τάφος του σώζεται στο Α΄ νεκροταφείο Τρικάλων έως σήμερα από το 1936.
* Από τα Τρίκαλα κατάγεται επίσης και ο γνωστός συνθέτης Γιώργος Σαμολαδάς.