Τρίκαλα Άγιοι Απόστολοι Καρυές Λογγάκι Περδικορράχη Ριζαρειό Σωτήρα Φλαμούλι Ελάτη Άγιος Γεώργιος Βλατανέοι Βλάχα Λιπιότα Ξυλοχώρι Άγιος Νικόλαος Αθαμανία Βροντερό Γαρδίκι Παλαιοχώρι Δέση Βακάρι Φορτώσι Δροσοχώρι Καλόγηροι Νεραϊδοχώρι Περτούλι Πύρρα Βασιλική Άγιοι Θεόδωροι Θεόπετρα Περιστέρα Λυγαριά Γόμφοι Δροσερόν Μουριά Παλαιομονάστηρο Πηγή Μεγαλοχώρι Λόγγος Πατουλιά Χρυσαυγή Καλαμπάκα Αγία Παρασκευή Βιτουμάς Αύρα Νέα Ζωή Βλαχάβα Διάβα Κορομηλιά Καστράκι Κρύα Βρύση Τριφύλλια Μεγάλη Κερασέα Μουργκάνη Ορθοβούνι Σαρακήνα Βαλτινό Δενδροχώρι Εξάλοφος Ματσουκιώτικα Κάτω Ελάτη Αμμουδιά Μέλιγος Μεσιακά Φωτάδα Καστανιά Μηλότοπος Αμάραντο Ελάφι Αμπελοχώρι Καλομοίρα Ματονέρι Κλεινό Αμπέλια Μπάσια Χρύσινο Αηδόνα Γλυκομηλιά Καλογριανή Παλαιοχώρι Χρυσομηλιά Πρίνος Ανταλλάξιμα Γενέσι Γοργογύρι Δίλοφο Ξυλοπάροικο Κόρη Πρόδρομος Παναγία Κουτσούφλιανη Κορυδαλλός Μαλακάσι Πεύκη Τρυγώνα Ανάληψη Μεγάλα Καλύβια Αγία Κυριακή Γλίνος Οιχαλία Γεωργανάδες Κλοκοτός Κρήνη Πετρωτό Παλαιόπυργος Κοκκόνα Αγρελιά Αρδάνι Ζηλευτή Κουμαριά Κρηνίτσα Λιόπρασο Λαγκαδιά Ρίζωμα Ελληνόκαστρο Πλάτανος Ράξα Χαϊδεμένη Σπαθάδες Άγιος Νικόλαος Ταξιάρχες Νομή Πετρόπορος Σερβωτά Φανερωμένη Φήκη Δροσοπηγή Ελευθεροχώρι Παραπόταμος Βαλαμάνδρι Λιλή Πιάλεια Φιλύρα Πύλη Άγιος Βησσαρίων Άγιος Προκόπιος Κοτρώνιον Λογγιές Κάτω Παλαιοκαρυά Άνω Παλαιοκαρυά Μέση Παλαιοκαρυά Πετροχώρι Ροποτό Άγιος Δημήτριος Άγιος Ιωάννης Λογγιές Παναγία Πολυθέα Τσεκούρα Στουρναραίικα Άγιος Κωνσταντίνος Ισιώματα Καλλιθέα Καρυές Καστανιά Παλαιοχώρι Ψάρρο Βαθύρρευμα Βαλκάνο Ζωγραφαίικα Παναγιωταίικα Λιβαδοχώρι Μεσοχώρα Εξοχή Σπίτια Μοσχόφυτο Λεπτοκαρυά Ορεινή Πλατανάκια [ 47 ] Νέα Πεύκη Παράμερο Πολυνέρι Παναγία Κονισκός Καλοχώρι Γερακάρι Καλλιθέα Λογγά Μαυρέλι Αχελινάδα Φλαμπουρέσι Αγία Τριάδα Φωτεινό Κεφαλόβρυσο Διαλεκτό Διπόταμος Ρόγκια Μέγα Κεφαλόβρυσο Μεγάρχη Καλονέρι Ουρανός Φαρκαδών Αχλαδοχώρι Γριζάνο Διάσελλο Ζάρκος Κεραμίδι Παναγίτσα Πηνειάς Ασπροκκλησιά Κερασούλα Ψήλωμα Αγιόφυλλο Αγναντιά Σταγιάδες Αχλαδέα Θεοτόκος Γάβρος Άγιος Δημήτριος Κακοπλεύρι Ξηρόκαμπος Οξύνεια Μύκανη Σκεπάρι Καλλιρρόη Αγία Παρασκευή Ανθούσαν Κατάφυτo Μηλιά Κρανιά Δολιανά Κονάκια Πολυθέα Στεφάνι Χαλίκι Μυρόφυλλο Άγιος Γεώργιος Γκολφάρι Γλίστρα Καραβδαίικα Μπουρνιάς Πύργος Φτέρη Νεράιδα Λαφίνα Αρματολικό Γούρνες Γράβος Λεφαίικα Σκλήθρα Παχτούρι Αετός Κορυφή

Ενδιαφέροντα στοιχεία από τον Τρικαλινό Τύπο για το εβραϊκό στοιχείο


Με αποφασιστικό και ουσιαστικό τρόπο συνέβαλαν στις αρχές του 20ου αιώνα στην ανάπτυξη του τοπικού εμπορίου,οι Εβραίοι των Τρικάλων,σύμφωνα με στοιχεία που επεξεργάστηκε και έδωσε στη δημοσιότητα η Τρικαλινή συγγραφέας κ. Μαρούλα Κλιάφα.Τα στοιχεία αυτά τα οποία αποτελούν προϊόν επίπονης και επίμονης δουλειάς,αναφέρονται στην Ισραηλιτική κοινότητα των Τρικάλων μέσα από τον Τύπο της εποχής (1881-1960).Να σημειώσουμε πως στο έργο της Μαρούλας Κλιάφα περιλαμβάνονται λαογραφικά,κοινωνικά,ιστορικά και πολιτισμικά θέματα των Τρικάλων με εμπεριστατωμένες αναφορές και στην τοπική εβραϊκή κοινότητα.Άρθρα για την Ισραηλιτική Κοινότητα Τρικάλων έχουν αρκετά δημοσιευθεί στο περιοδικό «Χρονικά». Με την είσοδο του 20ού αιώνα,σημειώνει η συγγραφέας,οι Ισραηλίτες θα συμβάλουν πολύ στην ανάπτυξη του τοπικού εμπορίου,ιδρύοντας τραπεζιτικά καταστήματα και τοκιστικά γραφεία.Από τα πιο έγκριτα μέλη της ισραηλιτικής κοινότητας ήταν ο τραπεζίτης Σολομών Μεγήρ.Οι Τρικαλινοί, εξηγεί, εκτιμούσαν τόσο πολύ τον Μεγήρ ώστε το 1907, κατά τις αρχαιρεσίες για την ανάδειξη διοικητικού συμβουλίου του νοσοκομείου τον εξέλεξαν πρώτο σύμβουλο με 31 ψήφους διαφορά από τον δεύτερο («Αναγέννησις» 8-12-1907).Μάλιστα ο τοπικός Τύπος επαινεί πολύ συχνά τα φιλανθρωπικά αισθήματα του Μεγήρ ο οποίος έχει ανακηρυχθεί και ευεργέτης του Γυμναστικού Συλλόγου Τρικάλων ενώ χάρη στη δική του γενναιοδωρία -χάρισε μέρος ενός οικοπέδου και προσέφερε ένα χρηματικό ποσό- θα ανεγερθεί το 1908 στο συνοικισμό Κόκκινος Πύργος ο ναός του Αγίου Γεωργίου.Τέλος να σημειωθεί πως το Μεγήρειο κληροδότημα για πολλά χρόνια προικοδοτούσε με ένα σημαντικό χρηματικό ποσό έξι φτωχές Χριστιανές και έξι Ισραηλίτισσες,αναφέρει η συγγραφέας Μαρούλα Κλιάφα.
Δυο άλλοι γνωστοί χρηματιστές,σύμφωνα με τα στοιχεία της κ. Κλιάφα ήταν ο πρώην διευθυντής των ισραηλιτικών σχολείων των Ιωαννίνων Μωυσής Σ. Λευής και ο αργυραμοιβός Αβραάμ Λευής οι οποίοι, με το υπ'αριθ. 32782 συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Γ. Χατζηγώγου ίδρυσαν το φθινόπωρο του 1903 χρηματιστηριακό γραφείο.Η εταιρεία διαλύθηκε τον Απρίλιο του 1908 και το γραφείο κράτησε ο Μωυσής Λευής («Αναγέννησις» 19-4-1908).Ένας άλλος επιφανής Ισραηλίτης,σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία,ήταν ο τραπεζίτης Ηλίας Κοέν,στην οικία του οποίου θα φιλοξενηθεί το 1908 ο διάδοχος Κωνσταντίνος."Ο διάδοχος μετά του βασιλόπαιδος Νικολάου κατέλυσαν εις το πολιτελέστατον μέγαρον του κ. Κοέν,όπερ επί τούτω διεκοσμίσθη θαυμασίως μετ'ανατολιτικής αυτόχρημα χλιδής"μας πληροφορεί η αθηναϊκή εφημερίδα «Αλήθεια» (31-8-1908).Στην οικία του Ηλία Κοέν θα φιλοξενηθεί το 1912 και ο βασιλιάς Γεώργιος,ο οποίος θα έρθει στα Τρίκαλα με την ευκαιρία των σκοπευτικών αγώνων τα «Ελευθέρια».Το 1924 η Τράπεζα Θεσσαλίας,προσθέτει στη συνέχεια η Τρικαλινή συγγραφέας,θα αγοράσει το μέγαρο Κοέν,το οποίο θα πουλήσει το 1929 στο βιομήχανο Απόστολο Τεγόπουλο.
Πολλά χρόνια αργότερα,όταν μετά τα Δεκεμβριανά η ηγεσία του ΕΛΑΣ θα έρθει στα Τρίκαλα,στο μέγαρο Κοέν θα εγκαταστήσει το αρχηγείο της.Όπως προκύπτει από τα ίδια παραπάνω στοιχεία,με ιδιαίτερη συμπάθεια αντιμετωπίζει ο τύπος των Τρικάλων το εβραϊκό στοιχείο στην περιοχή,από το 1881 έως και το 1960.Φυλλομετρώντας κανείς τον τοπικό Τύπο της εποχής,αναφέρει η Τρικαλινή συγγραφέας,παρατηρεί ότι αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη συμπάθεια το εβραϊκό στοιχείο.Έτσι όταν τον Ιούνιο του 1931,έλαβαν χώρα τα έκτροπα ομάδας φοιτητών σε βάρος των Ισραηλιτών της Θεσσαλονίκης,η εφημερίδα «Αναγέννησις» έγραψε:
«Οι φοιτηταί καλύτερον είναι να αναζητήσουν υψηλότερους προς την ευγενή ελληνικήν παράδοσιν τρόπους επιδείξεως του φλογερού εθνικού των φρονήματος,χωρίς όμως να ενοχλούν και τους επίσης έλληνες πολίτες ισραηλίτας,οίτινες ουδεμίαν ευθύνην υπέχουν ως σύνολον και εάν υποθέσωμεν ακόμη ότι παρεξετράπη ένας ή δύο εξ αυτών («Αναγέννησις» 28-6-1931)».
Ο Τρικαλινός Τύπος συχνά αναφερόταν στις συνήθειες και τα έθιμα των Ισραηλιτών.Τον Απρίλιο του 1935,τονίζει η κ. Κλιάφα,δημοσιεύεται πρωτοσέλιδο άρθρο σχετικό με τα εβραϊκά έθιμα του Πάσχα,λέξη που στα εβραϊκά σημαίνει χαρά.Η γιορτή του εβραϊκού Πάσχα άρχιζε στις 10 του μήνα Νισάν.Την ημέρα εκείνη οι παλαιοί Ισραηλίτες αγόραζαν το αρνί το οποίο κρατούσαν ζωντανό ως τις 14 τ.μ. οπότε το πήγαιναν στο ναό για να το σφάξει ο χαχάμης (ειδικός θύτης).Στη συνέχεια σούβλιζαν το αρνί σε ξύλινη σούβλα και το έψηναν για να το φάνε οικογενειακώς τη νύχτα της 14ης Νισάν.Άρχιζαν το δείπνο,συνεχίζει η Τρικαλινή συγγραφέας,τρώγοντας πικρίδες (ραδίκια) και λέγοντας μια προσευχή.Ύστερα οι γεροντότεροι εξιστορούσαν στα παιδιά τη σημασία της γιορτής, δηλαδή τη φυγή από την Αίγυπτο.Αφού έπλεναν τα χέρια τους, έτρωγαν το αρνί μαζί με ψωμί άζυμο και βάμμα (σάλτσα).Το δείπνο διαρκούσε ως τα μεσάνυχτα.Όσο αρνί περίσσευε,το έκαιγαν και γινόταν στάχτη (18-4-1935).Τον Γενάρη του 1937,η προβολή της κινηματογραφικής ταινίας με τίτλο «Η γη της επαγγελίας»,στον κινηματογράφο της πόλης «Τιτάνια»,θα δώσει την αφορμή να γραφεί ένα εγκωμιαστικότατο άρθρο για τα επιτεύγματα των Ισραηλιτών της Παλαιστίνης.Ο υπό τα αρχικά Γ. Κ. Ζ. αρθρογράφος,αφού ομολογήσει «δεν γνώριζα πολλά πράγματα για το Σιωνισμό και φανταζόμουν τους σιωνιστές σαν έναν όμιλο ενθουσιώντων ανθρώπων για μια μεγάλη ιδέα»,θα εκφράσει στη συνέχεια το θαυμασμό του για όλους αυτούς που, εκεί κάτω στην Παλαιστίνη,μοχθούν.
«Μια δημιουργία!Παντού αντηχεί το σφυρί και η αξίνα,ο βόμβος της μηχανής.
Ένας εθνικοσοσιαλισμός με μια μορφή ιδιαίτερη.Μια πνοή αγάπης για την πατρίδα,μια αλληλεγγύη που συγκινεί.Η κληρονομιά που θα αφήσουν δεν θα είναι μονάχα η νίκη του ανθρώπου πάνω στη φύση,μα κι η εθνική ψυχή προορισμένη να ζήση στο περιβάλλον απ'όπου πριν χιλιάδες χρόνια είχε διωχθή («Θάρρος» 25-1-1937)».Τον Σεπτέμβριο του 1945 η εφημερίδα «Αναγέννησις» δεν θα διστάσει να κατηγορήσει όσους Χριστιανούς σφετερίστηκαν πράγματα που οι συντοπίτες τους Ισραηλίτες τους είχαν εμπιστευθεί προς φύλαξη και να ζητήσει την παρέμβαση της αστυνομίας ώστε να τους επιστραφούν (5-9-1945).Τέλος τον Ιανουάριο του 1960 άγνωστοι,μιμούμενοι νεοναζιστικές πρακτικές,επισημαίνει η κ. Κλιάφα,έγραψαν στους τοίχους της Συναγωγής και στην οικία του προέδρου της Ισραηλιτικής Κοινότητας αγκυλωτούς σταυρούς.Την πράξη αυτή η τοπική κοινωνία την καταδίκασε απερίφραστα.«Ημείς οι τρικαλινοί αγανακτούμεν έτι περισσότερον όταν αναλογιζόμεθα πόσοι δεσμοί μας συνδέουν ανέκαθεν με την ισραηλιτική κοινότητα,της οποίας τα μέλη τόσα προσφέρουν εις τον τόπον,πρωτοστατήσαντα και εις τους εθνικούς μας αγώνες,θα γράφει η εφημερίδα «Αναγέννησις» ενώ ο Μητροπολίτης Διονύσιος με επιστολή του στο ραββίνο Ραφαήλ Φελούς θα δηλώσει:Οι ισραηλίται είναι αδελφοί μας,μετά των οποίων ζώμεν αρμονικός και είναι άξιοι της αγάπης μας («Η Έρευνα» 12-1-1960).