Η πόλη των Τρικάλων έχει ταυτισθεί με το φρούριο περισσότερο γνωστό ως κάστρο των Τρικάλων που δεσπόζει με τον επιβλητικό του όγκο,κτισμένο σε θέση,στρατηγικής σημασίας, στα βορειοδυτικά της πόλεως,αφού έλεγχε οδικά περάσματα προς και από τη Μακεδονία,την ΄Ηπειρο αλλά και την Θεσσαλία.Οι ρίζες του βυθίζονται στα Κλασσικά και Ελληνιστικά χρόνια.Ανακατασκευάστηκε ριζικά από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιουστινιανό τον 6ο αιώνα μ.Χ.
Σε χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Γ’ Παλαιολόγου (1336) αναφέρεται ότι λόγω της σπουδαιότητας της θέσης του,ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός,προέβη στην ριζική ανακαίνισή του κάνοντάς το ισχυρότερο με τριπλό τείχος,παράλληλα με την ανακαίνιση άλλων οχυρών στην περιοχή της Θεσσαλίας.Ο Προκόπιος στο έργο του «Περί Κτισμάτων» διαβάζουμε: « Επί μέντοι Εχιναίου τε και Θηβών και Φαρσάλων και άλλων των επί Θεσσαλίας πόλεων απασών,εν αις Δημητριάς τε εστί και Μητρόπολις όνομα και Γόμφοι και Τρίκκα,τους περιβόλους ανανεωσαμένους,εν των ασφαλεί εκρατύνατο……αλλά και Λάρισαν και Καισάρειαν.Βασιλεύς δε Ιουστινιανός άμφω τείχη ισχυρότατα ποιησάμενος γνησία την χώραν ευδαιμονία ξυνώκισεν»Η χρήση ογκολίθων κατά την κατασκευή του,επιβεβαιώνει τις πληροφορίες ότι κτίσθηκε στη θέση της αρχαίας ακρόπολης,που περιβαλλόταν από τείχος της κλασικής εποχής. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας το κάστρο δεν γκρεμίστηκε,αντίθετα επισκευάσθηκε πολλές φορές για αμυντικούς λόγους, καθώς τα Τρίκαλα για αρκετό καιρό και στην περίοδο αυτή, ήταν η διοικητική πρωτεύουσα της Θεσσαλίας.
Το σχήμα του τείχους στην κάτοψη είναι πολυγωνικό,με ενσωματωμένους πέντε πύργους,που προεξέχουν προς τα έξω ενώ κατά μήκος της τοιχοποιϊας ανοίγονται στενόμακρες σχισμές, οι γνωστές πολεμίστρες,οι οποίες για λόγους ασφαλείας δεν διακρίνονται εξωτερικά.Επίσης εξωτερικά και για λόγους ασφαλείας πιθανότατα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, κατασκευάσθηκαν λίθινες αντηρίδες.
Όσον αφορά τώρα την δομή του,διαιρείται σε τρία επάλληλα,σχεδόν ισόπεδα διαζώματα με αναλήμματα:
Στο πρώτο διάζωμα και στην δυτική πλευρά ανοίγεται η κύρια είσοδος με ημικυκλικό λίθινο περιθύρωμα,άνετη και προσπελάσιμη,ενώ για να διευκολύνεται η πρόσβαση από την πόλη, στη δεκαετία του 1960,κατασκευάσθηκε λίθινη κλίμακα,στην ανατολική πλευρά.Στο εσωτερικό του κυριαρχεί οίκημα,της δεκαετίας του 1970,που σήμερα λειτουργεί ως τουριστικό περίπτερο, απ’ όπου μπορεί κανείς να δει την πόλη,τη γύρω πεδιάδα και την Πίνδο.
Στην ανατολική πλευρά του δεύτερου διαζώματος του κτιρίου,στα μέσα του 17ου αι., κατασκευάσθηκε ρολόι μεγάλων διαστάσεων,η καμπάνα του οποίου ζύγιζε 650 περίπου κιλά, και έφερε την παρακάτω επιγραφή στα Τούρκικα : «έργο του Γιουσούφ Σενάϊ,κατοίκου φρουρίου,Τιρχάλα» και την χρονολογία «αχμη»(1648).Το ρολόϊ αυτό γκρεμίστηκε και στην ίδια θέση,το 1936,κατασκευάσθηκε νέο ύψους 33 μ από το Δήμαρχο Θ. Θεοδοσόπουλο,που βομβαρδίσθηκε το 1941.Πληροφορίες αναφέρουν ότι δεξιά της πύλης του δεύτερου διαζώματος και μέσα στον περίβολο του κάστρου στα βυζαντινά χρόνια,κτίσθηκαν δύο ναοί,του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και της Μεταμορφώσεως Σωτήρος, που μέχρι σήμερα δεν έχουν αποκαλυφθεί.
Στο ίδιο διάζωμα,επίσης,κατασκευάσθηκε το 1988 ανοικτό θέατρο,το οποίο έχει υποστεί πολλές αλλαγές και κυρίως τα παλιά καθίσματα,που αρχικά ήταν ξύλινα,σύμφωνα με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού.Λόγω της πολυκαιρίας όμως και των καιρικών συνθηκών παρουσίασε πολλές φθορές και αντικαταστάθηκε με τη μεταλλική κατασκευή με τα καθίσματα πλαστικά κάτι που δεν συνάδει με το χώρο.Στο χώρο αυτό δίνονται κάθε χρόνο ενδιαφέρουσες παραστάσεις και συναυλίες.
Στο τρίτο διάζωμα,σώζεται η πυριτιδαποθήκη,καμαροσκέπαστος μονόχωρος χώρος,η κλίμακα ανόδου για τις επάλξεις και τμήματα του περιδρόμου,όπου περιδιάβαιναν οι φρουροί για τον έλεγχο των περασμάτων.Στο ίδιο διάζωμα η τοπική παράδοση θέλει να υπάρχει οπή- είσοδος σε λαγούμι (τούνελ),που περνούσε κάτω από το τείχος και ακολουθώντας βορειοανατολική κατεύθυνση,διέσχιζε τη νότια πλαγιά του λόφου του προφήτη Ηλία και κατέληγε στην Καλαμπάκα,στο ύψος του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Λειτουργούσε δηλ. ως έξοδος από το κάστρο σε εποχές εχθροπραξιών.
Φωτογραφίες Φρουρίου
 |  |  |
 |  |  |