Η διοικητική εξέλιξη της περιοχής των Τρικάλων.
ΔΗΜΟΣ ΤΡΙΚΚΑΙΩΝ
ΔΗΜΟΣ ΠΥΛΗΣ
ΔΗΜΟΣ ΤΥΜΦΑΙΩΝ
ΔΗΜΟΣ ΦΑΛΩΡΕΙΑΣ
ΔΗΜΟΣ ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ
ΔΗΜΟΣ ΠΙΝΔΑΙΩΝ
ΔΗΜΟΣ ΠΕΛΙΝΝΑΙΩΝ
ΔΗΜΟΣ ΠΑΛΗΟΚΑΣΤΡΟΥ
ΔΗΜΟΣ ΟΙΧΑΛΙΑΣ
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΝΕΡΑΪΔΑΣ
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΥΡΟΦΥΛΛΟΥ
ΔΗΜΟΣ ΜΑΛΑΚΑΣΙΟΥ
ΔΗΜΟΣ ΚΟΖΙΑΚΑ
ΔΗΜΟΣ ΜΕΓΑΛΩΝ ΚΑΛΥΒΙΩΝ
ΔΗΜΟΣ ΚΛΕΙΝΟΒΟΥ
ΔΗΜΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ
ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΛΙΔΕΝΔΡΟΥ
ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ
ΔΗΜΟΣ ΕΣΤΙΑΙΩΤΙΔΑΣ
ΔΗΜΟΣ ΓΟΜΦΩΝ
ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΣΠΡΟΠΟΤΑΜΟΥ
ΔΗΜΟΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ
ΔΗΜΟΣ ΠΑΡΑΛΗΘΑΙΩΝ
ΔΗΜΟΣ ΧΑΣΙΩΝ
Ο Νομός Τρικάλων σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καλλικράτης
Πρόγραμμα Καλλικράτης,ακριβέστερα Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης,ονομάζεται ο νόμος 3852/2010,με τον οποίο μεταρρυθμίστηκε η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας και επανακαθορίστηκαν τα όρια των αυτοδιοικητικών μονάδων,ο τρόπος εκλογής των οργάνων και οι αρμοδιότητές τους.
Το πρόγραμμα ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή το Μάιο του 2010.Μέρος των διατάξεών του ενεργοποιήθηκε άμεσα με τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 7 Ιουνίου 2010 (ΦΕΚ 87/τ.Α'/2010),ώστε να διεξαχθούν βάσει αυτών οι αυτοδιοικητικές εκλογές του ιδίου έτους.Στη πλήρη μορφή του τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2011.Μερικές πληροφορίες για την ονομασία χωριών[1]
Αϊβάν Αηδόνα 1928
Το παλιό όνομα του χωρίου οφείλεται στον Τούρκο πασά Γιοβάν Αιβάν.
Ασπρόβαλτος Κάτω Ελάτη 1981
Η ονομασία του χωριού οφείλεται στην ύπαρξη Τέλματος (βάλτου), στην περιοχή, που είχε κατάλευκα νερά. Η καταγωγή των κατοίκων προέρχεται από την ορεινή Ελάτη όταν κάτοικοι της για βιοποτιριστικούς λόγους (ήταν μεταφορείς ξύλων), έκαναν τις πρώτες καλύβες στην περιοχή, προκειμένου να διανυκτερεύουν εκεί.
Το 1881, με την απελευθέρωση των Τρικάλων από τους Τούρκους, αγόρασαν από τον Τούρκο Μπέη, Μέτο Κατσίκη, 500 στρέμματα και κατόπιν αλλά 5000 στρέμματα που επεκτείνονταν από το Βαλτινό μέχρι το Διαλεκτό.
Έτσι άρχισαν σιγά-σιγά να κτίζουν τα πρώτα σπίτια τους και να δημιουργούν τους νέους οικισμούς.
Βαθύρεμα
Η πρώτη γραπτή αναφορά για το χωριό υπάρχει στην Τουρκική απογραφή του 1454/55 ως Vasirama. Σε έγγραφα του 16ου αι αναφέρεται ως Βαθύρεμα. Το όνομα είναι Ελληνικό και σχετίζεται με την γεωγραφική θέση του χωριού.
Το Βαλκάνο αναφέρεται για πρώτη φορά το 16ο -17ο αι .
Το όνομά του προέρχεται από την Τουρκική λέξη Balkan, που σημαίνει απότομη, ψηλή, δασωμένη οροσειρά
Βαλτινό
Η ονομασία του Βαλτινού οφείλεται στη μορφολογία του εδάφους, καθ' ότι στην περιοχή υπήρχαν τέλματα (βάλτοι).
Βανακούλια Κρύα Βρύση 1955
Η παλαιά του ονομασία «Βανακούλια» σημαίνει το απάτητο κάστρο.
Βαρδάρι Παράμερο 1927
Πρόκειται για οικισμό της Βυζαντινής εποχής και για πρώτη φορά αναφέρεται σε έγγραφο του 1336 ως Βαρδάνι. Στην Τουρκική απογραφή του 1454/55 αναφέρεται ως Vantan. Από εκεί και πέρα αναφέρεται ως Βαρδάρι. Η λέξη προσδιορίζει τα κρόταλα του νερόμυλου.
Βενδίστα Αμάραντος 1928
παλαιά βλάχικη ονομασία.
Βετερνίκο Νεραϊδοχώρι 1930
Ετοιμολογικά το όνομα "Βετερνίκ" παρουσιάζει δυσκολίες και απορίες. Η λέξη ¨Βετερνίκ¨ κατα τον Β. Στρελλό και Α. Χατζηγάκη είναι σλαβική ανεξήγητη απο το "Βετιέρ" που σημαίνει αέρας ή ανεμοχώρι, πιθανόν απο το Λατινικό Vertus (γεν. Veteris) που σημαίνει παλιός και το κουτσοσλάβικο "νικ" που σημαίνει μικρός δηλαδή παλιό και μικρό χωριό ίσως και από το κουτσοσλάβικο "μπαντε νικ" που σημαίνει μικρό οροπέδιο. Η λέξη ¨Βετερνίκ¨ κατ΄ άλλη εκδοχή είναι σύνθετη απο τη σλαβική "Βέτερ" που σημαίνει άνεμος, πνοή ανέμου και από την παραγωγική κατάληξη "νικ" - "νικο" που σημαίνει ουδείς, δηλαδή τόπος που δεν τον πιάνει ο άνεμος. Επίσης η σλαβική λέξη "Βετερνίκ" ή "Βετρονίκ" μεταφορικά σημαίνει ελαφρός άνεμος, νεραϊδοπαρμένος ή τόπος των αερικών. Στην έρευνα αυτή πιθανόν να στηρίζεται και η παράδοση που έδωσε το όνομα Νεραϊδοχώρι.
Το "Βετερνίκ" αναφέρεται ώς "Βετορνίκη" σε επιστολή την οποία απηύθυνε το 1711 ο διδάσκαλος του γένους Αναστάσιος Γόρδιος στον λογιώτατο Ιερομόναχο Χριστόφορο. Στους κληρικούς, πρόκριτους και λοιπους Χριστιανούς του "Βετερνίκου" και χωριών της Επαρχίας Στάγων αναφέρεται σιγίλλειον του Οικομενικού Πατριαρχίου Καλλινίκου του Ε' δια του οποίου απαγορεύεται στους ιερείς η ανάμειξη στα κοσμικά κατά το 1801 και 1805.
Η κτίση του χωριού δεν είναι γνωστή. Οι κάθοδοι των Σλάβων είναι δύο. Η πρώτη τον 6ο -7ο αιώνα και η δεύτερη τον 13ο-14ο αιώνα. Στον κώδικα 221/8α της μονής Βαρλαάμ των Μετεώρων στις αρχές του 10ου αιώνα αναφέρεται το χωριό Περτούλι. Οπότε είναι πιθανόν και το Βετερνίκο να είναι κτισμένο μετά τη πρώτη κάθοδο των Σλάβων. Το χωριό κάηκε το 1823 από τους Τούρκους, όπου καταστράφηκε και το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου.
Βυτσίστα Μεσοχώρα 1928
Η πρώτη γραπτή αναφορά για τη Μεσοχώρα γίνεται στην Τουρκική απογραφή του 1454/55 με το όνομα Βιτσίστα, που πιθανότατα προέρχεται από το Σλαβικό bezatic, που σημαίνει «τρέχω, ρέω ορμητικά».Προφανώς ονομάστηκε έτσι γιατί βρίσκεται στη συμβολή του Αχελώου (ο οποίος από το Μεσαίωνα ονομάζεται Ασπροπόταμος λόγω της άσπρης, από τα χαλίκια, κοίτης του) με τον παραπόταμό του Συμνιώτη.
Βοστίδι Κρήνη 1955
Η ονομασία του πρώτου οικισμού ήταν «Βοστίδι», ωστόσο το 1955 άλλαξε και έκτοτε χρησιμοποιείται η σημερινή του ονομασία, που οφείλεται στις πολλές «Κρήνες» (πηγές/ βρύσες) που κατέκλυζαν παλιότερα τα σοκάκια του χωριού.
Ρίγκλαβο Γαύρος 1920
Υπάρχει η εκδοχή ότι πήρε την ονομασία από το φυτό (Γαβρί) που φύεται σ'αυτή την περιοχή.
Οι κατοικοί του, προέρχονται από το παλιό χωριό Ρίγκλαβο,
Γκαβαλιόρα Γλύστρα 1928
Γκιόνθι Λιβαδοχώρι 1927
Το τοπωνύμιο Γκιόνθι είναι Αρβανίτικο. Στην Αλβανική γλώσσα η λέξη Gionth σημαίνει φυλλόψειρα - αυτό ίσως να ήταν το παρατσούκλι του ιδρυτή του χωριού.
Γουδοβάσδα Καλομοίρα 1930
Το παλιό όνομα "Γουδοβάσδα",βλάχικη λέξη,ετυμολογικά προκύπτει από τη λέξη Γκούβα=τρύπα βαθιά,γιατί ήταν κτισμένη σε ένα βαθούλωμα,ανάμεσα στα βουνά "Στρούγκου "και "Κόκκινο",σε υψόμετρο 1050μ.Το 1844,λόγω ληστρικών επιδρομών, το παλιό εγκαταλείφθηκε και άρχισε να χτίζεται το νέο χωριό 14km πιό κάτω,το οποίο,το 1928,μετονομάστηκε σε "Καλομοίρα",αναζήτηση δηλαδή μιας καλύτερης μοίρας από τους κατοίκους.
Δοβρόι Αετός 1955
Η πρώτη έγγραφη μαρτυρία περί υπάρξεως οικισμού στο χωριό μας είναι του 1336 μ.Χ σε χρυσόβουλο του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ανδρόνικου Γ΄ Παλαιολόγου με την ονομασία «γη του Δόβρεσι» και ιδιοκτησία κτηματική της μονής « Των Μεγάλων Πυλών», Πόρτας Παναγιάς, και αργότερα σε σιγίλιο του Πατριάρχη Αντωνίου του Δ΄, 1393 μ. Χ. μεταβιβάζεται η ιδιοκτησία της «γη του Δόβρεσι» στη μονή Δουσίκου. Στην απογραφή των Οθωμανών το 1454/5 μ.Χ αναφέρεται ως Dorovi. Σε μεταγενέστερες αναφορές τους οι Τούρκοι το αναφέρουν ως Δοβρόη, Δωβρόη και Ντοβρόι.
Δραγοβίστι Πολυθέα 1928
Το βλάχικο όνομά της Δραγοβίστι, σημαίνει την «ωραία θέα».
Ζάρκος Μαρί Πηνειάδα
Ονομαζόταν Ζάρκο Μαρί από το Ζάρκο (είναι σλαβικής προέλευσης και σημαίνει «ζεστό μέρος». ) και από την κόρη του τσιφλικά ζωγράφου Μαρία. Ο τσιφλικάς ζωγράφος κατείχε όλη την περιοχή μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους το 1881. Έδωσε σαν προίκα στην κόρη του Μαρία, όλη την περιοχή της σημερινής Πηνειαδας.
Κοθώνι Πολυνέρι 1955
Πιστεύεται ότι το όνομα οφείλεται σε κύριο όνομα ( του Κοθώνη).Αυτή η άποψη δεν αντικρούει αναγκαστικά εκείνους που συσχετίζουν το όνομα με την αρχαία ελληνική λέξη «κώθων» που σημαίνει πήλινο αγγείο, κύπελλο, ποτήρι. Λιγότερο πιθανή θεωρείται η εκδοχή το όνομα να οφείλεται στον αρχαίο βασιλιά Κόθωνα. Στην απογραφή του 1454/55 δεν αναφέρεται , ίσως γιατί δεν ήταν τόπος μόνιμης κατοικίας.
Κορνέσι Μοσχόφυτον 1927
Αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1336, υπέρ της Επισκοπής Σταγών. Στην Τουρκική απογραφή του 1454/55 αναφέρεται ως kornisi. Η ονομασία προέρχεται από τη Βλάχικη λέξη cornu που σημαίνει κρανιά.
Λεσιανά Φιλύρα 1963
Η πρώτη αναφορά της Φιλύρας με το παλαιότερο όνομα Λεσιανά γίνεται το 1336 στο χρυσόβουλο που εξέδωσε ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος και στο οποίο αναφέρονται τα περιουσιακά στοιχεία της Θεοτόκου των Μεγάλων Πυλών (σημερινής πόρτα-Παναγιάς). Στο χρυσόβουλο αναφέρεται ότι στη Μονή ανήκει το μονύδριο του Αγίου μεγαλομάρτυρος μυροβλύτου και θαυματουργού Δημητρίου το ούτω πως κεκλημένου Λεσιανά. Η λέξη Λεσιανά προέρχεται από τη σλάβικη λέξη λις που σημαίνει δάσος. Ο Αγιος Δημήτριος από τότε ήταν ο προστάτης άγιος της περιοχής και σήμερα υπάρχει στο χωριό ομώνυμη εκκλησία.
Μερίτσα Οξύνεια 1928
Μερίτσα ονομαζόταν επί τουρκοκρατίας(που σημαίνει ήμερος τόπος σύμφωνα με τους ντόπιους)
Μέρτζι Μεγάλο Μεγάλο Κεφαλόβρυσο 1924
Η λέξη Μέρτσι προέρχεται από την παλαιοσλάβικη "μερτς" (mrc) που με τη σειρά της ανάγεται στην -πάλι- παλαιοσλάβικη λέξη "μρκ" (mrk) και σημαίνει "σκοτεινός", "μαύρος", "μαυριδερός". Άλλωστε στο Κεφαλοβρυσο υπάρχει τοπωνύμιο "μαυρόεια" δηλωτικό των χωμάτων της περιοχής. Για τη σημερινή ονομασία του χωριού υπάρχουν διάφορες προφορικές παραδόσεις. Σύμφωνα με τη γραπτή παράδοση, ένας ληστής προγενέστερης εποχής που δρούσε στην περιοχή του Μετσόβου είχε βρει ένα σπουδαίο τρόπο να κατεβάζει τα κλοπιμαία στον θεσσαλικό κάμπο αποφεύγοντας τους ελέγχους της χωροφυλακής. Έριχνε τα φλουριά και τις λίρες στο ρέμα που ξεκινούσε από το Μέτσοβο και αυτό τα κατέβαζε στη λίμνη του χωριού Μέρτσι. Εκεί το πρωτοπαλίκαρο του ληστή έκανε δήθεν ότι έπαιρνε νερό από την πηγή μαζεύοντας με τρόπο τα κλοπιμαία. Το σχέδιο λειτουργούσε για τους ληστές μέχρι τη μέρα που ένας χωρικός είδε το πρωτοπαλίκαρο να επιστρέφει από την πηγή με δυο βαριά σακιά και ενημέρωσε τη χωροφυλακή. Τότε οι χωροφύλακες ανέβηκαν στο Μέτσοβο, έπιασαν τον ληστή, τον αποκεφάλισαν και πέταξαν το κεφάλι του στο ρέμα. Έτσι την επόμενη μέρα που το πρωτοπαλίκαρο πήγε στη λίμνη να πάρει τα κλοπιμαία βρήκε αντί αυτών το κομμένο κεφάλι του καπετάνιου του. Από εκείνη τη μέρα δόθηκε στο χωριό το όνομα Κεφαλόβρυσο.
Μικρά Πουλιάνα Μουριά 1955
Στην τουρκική απογραφή του 1454/55, ως Polyanid, αναφέρεται μεταξύ των τιμαρίων καστροφυλάκων από το Φανάρι. Στη διαθήκη του Χασάν Βέη, γιου του Ομέρ Βέη, εγγονού του Τουρχάν Βέη, του έτους 1531, αναφέρεται ο οικισμός Μικρή Πολιάνα, όπου βρίσκονταν ο μύλος του, αμπελώνας, βοσκότοπος, οικίες αλλά και έκταση γης με οικήματα, σε μικρή απόσταση. Σε πηγές της Τουρκοκρατίας, μνημονεύεται ως Μικρή Πολιάνα.
Το τοπωνύμιο προέρχεται από την σλαβική λέξη poljana (=λιβάδι, οροπέδιο).
Μπάνισα Διάσελλο 1955
Το σημερινό όνομα το πήρε το 1955 ενώ ως τότε ήταν γνωστό σαν "μπάνισα" από το ρήμα "μπανίζω= παρακολουθώ από μακριά, αγναντεύω". Από το 1881-1912, ήταν ο ακριτικός σταθμός της τότε ελεύθερης Ελλάδας και το τελευταίο σπίτι-φυλάκιο του ελληνικού στρατού.
Μυρίκοβο Μυρόφυλλο 1928
Η παλιά ονομασία του χωριού ήταν Μυρόκοβο, μ' αυτήν δε αναφέρεται στο χρυσόβουλο του 1336 του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ανδρόνικου Γ΄ Παλαιολόγου (1328-1341).
Παλαιά Σμόλια Αγρελιά 1928
Οτι αφορά στη ονομασία του χωριού υπάρχουνε πολλές εκδοχές με επικρατέστερη τη σλαβική.. Ο σοβιετικός γλωσσολόγος Ν.Trubacev αναφέρει οτι ένα σλαβικό φύλο στη νότια Βαλκανική έφερε πριν απο χίλια χρόνια ένα όνομα Σμολεανοί. Ειναι πιθανον ότι αυτό το σλαβικό φύλο εγκαταστάθηκε, προσωρινά ίσως στην περιόχη αυτή και της έδωσε το όνόμα του. Την πρώτη αναφορά για τη Σμόλια την έχουμε το 1393, αργότερα το 1745 και το 1871. Στις αρχές του αιώνα μας υπήρχε η ονομασία της Παλαίας Σμόλιας (με τη δημιουργία της Νεας Σμόλιας, η αλλιοώς Κουμαρία/Τσιμάρια.) Το 1929 βρίσκουμε το όνομα Αγριλιά και έτσι γραφότανε μέχρι το 1959 μετονομάστηκε στην ονομασία που έχει σήμερα Αγρελιά.
Παπαράντζα Δενδροχώρι 1927
Πριν είχε σλαβικό όνομα, το ’λεγαν Παπαράντζα που σημαίνει περιοχή με βάλτους και πλούσια δενδρώδη βλάστηση
Πλόπι Νέα Πεύκη 1955
Για πρώτη φορά αναφέρεται στην Τουρκική απογραφή του 1454/55 ως Πολοπ. Το τοπωνύμιο οφείλεται στη Βλάχικη λέξη, Λατινικής αρχής, Plopplupu, που σημαίνει λεύκα..
Σίνα Κερασιά Κερασούλα 1963
Ο οικισμός αναφέρεται με το όνομα Kirasa κατά την απογραφή του 1454 ενώ σε πηγές της τουρκοκρατίας ως Κερασία, Κερασιά, Κερασίτζα.
Στην πρόθεση 215 της Ιεράς Μονής Βαρλαάμ αναφέρεται ως Κερασιά Αρβανίτικη.Αυτή η αναφορά είναι του 1613. Το τοπωνύμιο έχει να κάνει με το δένδρο ΚερασιάΑπό τα μέσα του ΙΗ΄ αιώνα, δίπλα στο τοπωνύμιο Κερασιά, συναντάμε το προσηγορικό Σίνου – Σινα κάτι που ίσως οφείλεται στο όνομα κάποιου κατοίκου της ώστε να διακρίνεται από τους άλλους δυο ομώνυμους οικισμούς (Μεϊντάν Κερασιά και Φλιάκα Κερασιά).
Σκλάταινα Ρίζωμα 1927
Από το Ρίζωμα κατάγεται ο Όσιος Φιλόθεος
Τραχανιώτης Αγία Τριάδα 1963
Το χωριό Τραχανιώτη, σημερινό όνομα ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ, ιδρύθηκε το 1866. Δημιουργήθηκε αυτό το χωριό από 8 – 10 οικογένειες, που φύγανε από τη Δεσκάτη, η οποία ακόμη (βρισκόταν υπό τον Τουρκικό ζυγό) και εγκατασταθήκανε στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται το χωριό Αγία Τριάδα. Αυτή η περιοχή ανήκε τότε στο μοναστήρι Αγία Τριάδα της Καλαμπάκας. Από το 1866 μέχρι το 1924 αυτοί οι κάτοικοι πλήρωνα φόρο στο μοναστήρι επειδή καλλιεργούσαν τα κτήματα της περιοχής. Η περιοχή αυτή απαλλοτριώθηκε το έτος 1924 από την επιτροπή απαλλοτριώσεως Τρικάλων
Τσιότι Φαρκαδών 1955
Το όνομα "τσιοτι" προήλθε από την τουρκική λέξη τσι-οτ, που σημαίνει χλωρό πράσινο χορτάρι. Ιδρύθηκε από τον Τούρκο πασά Τουραχάν, όταν κατέλαβε την Θεσσαλία και έφερε τους "κονιάρους", γεωργούς από το "κόνιο" της Μικράς Ασίας.
Τσιοτούλι Παναγίτσα 1928
Το χωριό άλλοτε λεγόταν "τσιοτάκι" και "τσιοτούλι", "μικρό τσιότι" και "άλλη χώρα" λόγω της μικρής απόστασης από το τσιότι (Φαρκαδόνα)
[1] Με βάση τις πληροφορίες που υπάρχουν στο διαδίκτυο.Αν θέλετε να προσθέσουμε δικές σας πληροφορίες για το όνομα του χωριού σας μπορείτε να μας τις στείλετε ως σχόλιο.